ÜST

Yenilenebilir Enerji Nedir & Kaynakları Nelerdir?

Enerji günümüzde en çok tartışılan ve önem verilen kavramlardan biri haline geldi. Dünya üzerindeki tüm toplumlar için sürdürülebilir enerji önemli bir konu olarak gündemden düşmüyor. Enerjinin bu kadar önemli bir konu haline gelmesinin ardındaki sebepler enerji kaynaklarının tüketimi ve üretimi, çevre etkileri ve tükenmez enerji kaynaklarına ulaşımın azalması gibi daha pek çok sebep sıralanabilir. 

 

Tüm dünyada hızla artan insan nüfusu ile birlikte artan enerji talebini karşılamak için çoğunlukla fosil yakıtların kullanımı çevre kirliliğine ve küresel ısınmanın hızlanmasına neden oluyor. Bu aşırı kullanımın devam etmesiyle beraber gelecekte fosil yakıtların kullanımının sona ereceği ve yaşanacak temiz bir dünya kalmayacağı düşüncesi yenilenebilir enerji kaynakları kullanımının artmasına ve yaygınlaşmasına neden olmuştur. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını yaygınlaştırmak insanları bu konuda bilinçlendirmeye, bu konuda çalışmalar yapmaya ve üniversitelerde bu konu hakkında araştırmaların artmasına bağlıdır. Üniversitelerde bu araştırmaları gerçekleştirmek ve bilinç kazandırmak için ülkemizde Enerji Sistemleri Yüksek Lisans Programı açıldı. Bu programın amacı ülkemizde temiz ve yenilenebilir enerji kaynaklarının uygulamasında yer alacak bu konuda uzman kişiler yetiştirmektir. Sadece ülkemizde değil aynı zamanda tüm dünyada yenilenebilir enerji konusunda çalışmalar yapıyor ve bu enerji kaynaklarının kullanımı yaygınlaştırılmaya çalışılıyor.

 

Sürdürülebilir enerji olarakta bilinen yenilenebilir enerji, doğal süreçler içerisinde var olan ve sürekli kullanılabilen enerji akışından elde edilen ve fosil yakıtların aksine çevreye herhangi bir zararı bulunmayan enerjiye denir. Günümüzde kullanılan enerjinin yaklaşık %80 kadarı fosil yakıtlardan elde ediliyor. Kömür, petrol ve doğalgaz gibi fosil yakıtların bu denli yoğun kullanımı küresel ısınmanın artmasına, çevrenin hızla kirlenmesine ve doğanın ölmesine neden oluyor. Yenilenebilir enerji kaynakları enerji üretiminde tüm dünyada fosil yakıtlara olan bağımlılığın azalmasına yardımcı oluyor. Yenilenebilir enerjinin güneş, jeotermal, hidrolik, dalga ve gelgit, rüzgar ve biyokütle gibi pek çok farklı kaynağı bulunur. Kısaca güneş ve su gibi kullanımı sürekli ve bitmeyen enerji kaynaklarına yenilenebilir enerji kaynakları denir. Bu enerji kaynakları tekrar tekrar kullanılabilir ve çevreye hiçbir zararları bulunmaz. Yenilenebilir enerji kaynakları doğal kaynaklardan sağlandığı için doğaya ve çevreye zararları bulunmaz. Yenilenebilir enerji kaynakları fosil yakıtların aksine zamanla tükenmez ve sürekli olarak kullanılabilir. Kömür, petrol ve doğalgaz gibi fosil yakıtlar yenilenemez enerji kaynaklarına birer örneklerdir. Yenilenebilir enerji kaynakları örnekleri temelde güneş enerjisi, biyokütle enerjisi, jeotermal enerji, rüzgar enerjisi, hidroelektrik enerji, Hidrojen ve dalga enerjisi olarak sıralanabilir.

Güneş Enerjisi

Güneş evrende bulunan tüm canlılar ve hatta tüm gezegenler için büyük bir enerji kaynağı oluşturur. Güneş enerjisi özellikle güneş ışınlarının yoğun olduğu yaz aylarında kullanılır. Güneş enerjisi sayesinde kişiler elektrik faturası gibi pek çok konudan tasarruf ederler. Güneş enerjisini düzgün ve etkili bir şekilde kullanabilmek için güneş panelleri kullanılır. Bu paneller büyüklüğü ve açısıyla güneş ışığını alır ve enerjiye dönüştürmeye yardımcı olur. Günümüzde güneş enerjisi yenilenebilir enerji kaynaklarından en önemli bir tanesi olma konumundadır. Özellikle evlerin çatısına yerleştirilen ya da güneş ışınlarını yoğun alan alanlara monte edilen güneş panelleri sayesinde su ısıtılabilir ve evin su ısıtmasında kullanılarak insanların ısınma ihtiyaçlarını karşılamaya yardımcı olur. Güneş panelleri güneşten gelen ışınları toplayarak ısı ya da elektrik enerjisine çevirir. Güneş enerjisi insanların ısı, ışık ve elektrik ihtiyaçlarını karşılamaya yardımcı olur. Güneş panelleri topladıkları enerjiyi direkt olarak saydığımız bu enerjilere çevirir ve genellikle ev ya da arabaların üstüne yerleştirilerek kullanılır. Güneş enerjisi sayesinde ısınma ve aydınlanma gibi ihtiyaçlarınızı hızlı ve ucuz bir şekilde karşılama imkanı bulursunuz.

 

Rüzgar Enerjisi

Rüzgar enerjisi güneş enerjisi gibi yaygın olarak kullanılan enerji kaynaklarından biridir. Rüzgar enerjisi aslında kaynağı güneş olan bir yenilenebilir enerjidir. Güneş karaları ve denizleri farklı şekillerde ısıtır ve bu şekilde oluşan basınç farkından rüzgarlar oluşur. Basınç farkı olmayan bir yerde rüzgar oluşmaz. Rüzgar enerjisi rüzgar tribünleri sayesinde elde edilir. Rüzgar tribünleri basınç farkının çok olduğu yani rüzgarın yoğun ve şiddetli estiği yerlere kurulur. Rüzgar tribünlerinin boyları çok uzundur ve büyüktür. Rüzgar tribünleri rüzgardan gelen kinetik enerjiyi mekanik enerjiye dönüştürmeye yardımcı olur. Dönüştürdükleri bu enerjiyi daha sonra elektrik enerjisine dönüştürürler. Rüzgarın esme hızı ve şiddeti ne kadar fazla olursa rüzgardan elde edilen enerjide aynı oranda fazla olur. 

 

Biyokütle Enerjisi 

Biyokütle yenilenebilir enerji tamamıyla tükenmeyen ve her yerde elde edilebilen bir enerji kaynağıdır. Özellikle kırsal alanlarda kullanılan bu enerji sosyo-ekonomik durumun gelişmesine büyük oranda yardımcı olur. Biyokütle enerjisinin kaynağını buğday, arpa gibi yetiştirilen bitkiler, otlar, algler, hayvan dışkısı, organik atıklar ve sanayi atıkları oluşturur. Biyokütle enerjisi tüm dünyada özellikle fosil yakıtların kullanımının neden olduğu çevre kirliliğini çözmek için kullanılan yenilenebilir enerji kaynaklarından biridir. Bu yüzden tüm dünyada küresel ısınmayı ve çevre kirliliğini engellemek için biyokütle enerjisinin kullanımı yaygınlaştırılmalıdır.


Jeotermal Enerji

Jeo yer ve termal ısı anlamına gelir. Bu bağlamda jeotermal enerji kabaca yer ısısı anlamına gelir. Doğada pek çok afet ve olay yaşanır. Bu olaylar sonucu yer altına yani magmaya yer kabuğundaki çatlaklardan su sızar. Magmaya ulaşan bu sular ısınır ve yine yer kabuğundaki çatlaklardan yeryüzüne buhar olarak çıkar. Bu bağlamda yeryüzüne çıkan su buharını enerji üretiminde kullanılır. Ortaya çıkan bu enerji santraller sayesinde elektrik enerjisine dönüştürülür. Jeotermal enerji sadece elektrik üretiminde değil aynı zamanda hastanelerde hastaların fizik tedavi yerlerinde ve turistik mekanlarda enerjiyi karşılamak içinde kullanılıyor.

 

Hidroelektrik Enerjisi

Diğer yenilenebilir enerji kaynakları gibi hidroelektrik enerji ürettiği enerjiyi elektrik enerjisine çevirir. Hidroelektrik enerjisi suyun akış hızını ve debisini kullanarak enerji üretir. Hidroelektrik enerji suyun akıntısının ve akış hızının fazla olduğu yerlere kurulan barajlar ve santraller yardımıyla elde edilen bir yenilenebilir enerji kaynağıdır. Hidroelektrik enerjisi sadece elektrik enerjisi üretiminde değil aynı zamanda ulaşımda, sulamada ve hatta balıkçılığın geliştirilmesinde kullanılan doğal ve temiz içerikli bir enerji kaynağıdır. Hidroelektrik enerjisi dünyada en çok kullanılan yenilenebilir enerji kaynakları arasında yer alır.


Dalga ve Okyanus Enerjisi

Dünyada bulunan deniz ve okyanuslar gibi su kaynakları pek çok yenilenebilir enerjinin oluşmasını ve kullanılmasını kolaylaştırır. Örneğin okyanuslar yarattıkları basınç farkından dolayı rüzgar enerjisinin oluşmasına katkıda bulunur. Diğer bir şekilde okyanuslar dalga ve gelgit enerjisinden mekanik enerji elde etmek için kullanılır. Dünyanın büyük bır kısmını su kaynakları oluşturduğu için okyanuslar güneşten gelen ışınların çoğunu toplayan su kaynaklarından biridir. Okyanuslardan elde edilen termal enerji eğer tamamıyla kullanabilseydi tüm dünyanın enerji ihtiyacını karşılayabilecek miktarda enerji oluşmasına yardımcı olurdu. Dünya üzerinde pek çok şirket tasarruf sağlamak için yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanırlar. Bu şirketler yenilenebilir enerji hisseleri sayesinde hem tasarruf yaparlar hem de bu enerji kaynaklarının farklı alanlara dağıtım ve tedariğinden sorumludurlar. Yenilenebilir enerji kullanımının dünya genelinde artması, kullanılması  ve yaygınlaşması gerekir.