Gündelik yaşamın farklı alanlarında kullanılan termostat, genelde ısıtıcı ve soğutucu gibi elektrikli aletlerin içerisinde yer alıyor. O nedenle su ısıtma cihazı, buzdolabı, klima santrali, şofben, bina ve fırın gibi sıcaklığın stabil kalması gereken yerlerde termostat kullanımına ihtiyaç duyuluyor. Elektronik cihazların üzerinde bulunan sıcaklık kontrolü sağlayan parçalar ya da cihazın ayarlanan sıcaklık değeri, belirlenen değeri aştığında termostat enerjiyi kesiyor.

Soğutma amacıyla tercih edilen termostatlar ise, ayarlanan sıcaklık değerine ulaşıldığında kompresörü devre dışı bırakıyor. Cihaz ısınmaya başladığında ise yeniden devreye giriyor ve sistemde soğutma görevini devam ettiriyor. Bu bağlamda termostat nedir? ne işe yarar gibi sorulara sık sık cevap aranıyor. Gelin birlikte öğrenelim…

Termostat Nedir?

Termostat çok çeşitli makinelerde yer alan kontrol mekanizması olarak biliniyor. Bu mekanizmanın içerisinde bulunan küçük bir parça, gereken sıcaklık seviyesine ısıyı sabitlemeyi başarıyor. O nedenle çok çeşitli makinelerde yer alıyor ve aktif bir şekilde kullanılıyor. Çalışırken yüksek bir ses ile belli olan termostatların yeni serileri, daha kısık seslerde çalışabiliyor. Termostat tarafından ısı belirli bir derecede stabil kalırken, gerekli performans elde ediliyor.

Termostat yalnızca ısıtmak için değil, soğutma amacı ile kullanılan makinelerde de yer alıyor. Buna örnek olarak buzdolabı ve derin dondurucu örnek verilebilir. Makinelerin çalışma ömrünü büyük ölçüde etkileyen termostat, bireylere üstün kolaylık sunuyor. Klima ya da fotokopi makinesi gibi yüksek tempo çalışan ürünlerde, devir daha da hızlı çalışıyor ve bu sayede ısınmaya bağlı sorunların önüne geçiliyor. Bu sayede de termostat nedir sorusuna ayrıntılı bir cevap verilmiş oluyor.

Termostat Ne İşe Yarar?

Isıtma veya soğutma amacıyla kullanılan termostata, gündelik yaşamın farklı alanlarında da rastlanabilir. Binalarda, fırınlarda ve su ısıtma cihazlarında sıcaklığın stabil tutulması gereken daha pek çok alette termostat kullanımına ihtiyaç duyuluyor. Bir başka deyişle, ısıtma amacıyla kullanılan termostat çeşitleri, sıcaklığın belirlenen değerin üzerine çıkmasını önlüyor. Bu bağlamda, kullanılan cihazın sıcaklığı belirlenen değerin üzerine çıktığında termostat enerjiyi kesiyor. Soğutma amacıyla kullanılan termostatlarda ise, istenilen sıcaklık değerine ulaşıldığında kompresör devre dışı kalıyor. Cihaz ısınmaya başladığı zaman ise, termostat tekrar devreye giriyor ve soğutma görevine devam ediyor.  

Termostat Çeşitleri ve Görevleri

Termostat, kullanım amacına ve kullanılan cihazın niteliklerine bağlı olarak farklı çeşitlere sahip olabiliyor. O nedenle, tercih edilecek termostatın hem cihaza hem de ortama uygun seçilmesi son derece önem arz ediyor. 

Termostat çeşitleri ise iç özelliklerine göre sınıflanır. Bunlar:

Bimetal Termostat

Termostat çeşitlerinden biri olan Bimetal Termostat, ısı karşısında genleşme katsayısını çeşitli olan 2 metal yüzeyden oluşuyor.

Gazlı Termostat

Gazlı termostat, gazların ısı karşısında genleşme hızı düşünülerek tasarlanmış bir termostat çeşidi oluyor.

Civa Tüplü Termostat

İçeriğinde kontak ve civa uçların bulunduğu bir tüple bimetal şeritten oluşuyor.

Mekanik Oda Termostatı

Mekanik oda termostatı kombinlerde tercih ediliyor. Bimatel sensörü sayesinde odanın sıcaklığını algılayarak açma ve kapama işlemi yaptırıyor. Bu sensör, ortam ısındığında genleşiyor ve yanında bulunan mekanizmaya temas ediyor. Ardından termostat uçlarını ayırarak kombini kapatıyor. Öte yandan ortam sıcaklığı düşünce büzülerek termostat uçlarının birleşmesine olanak sağlıyor.

Dijital Oda Termostatı

Üzerinde yer alan yazılım kartı ile görev alan dijital oda termostatı, hassas ölçümler yapabiliyor. Bu termostatın kablolu ve kablosuz modelleri bulunuyor. Öte yandan oda termostatlarında haftalık programlar yapılabiliyor ve tasarruf sağlanabiliyor.

Modülasyonlu Oda Termostatı

Modülasyonlu oda termostatı, kombiyi yazlık ve kışlık moduna geçirme, kullanım suyu ve tesisat sıcaklıklarını oda termostatı üstünden kontrol etme özellikleri taşıyor. Bu sayede güvenli ve sağlıklı bir kullanım sunuyor.

Termostat çeşitleri iç yapısına, gerilim seviyesine ve kullanım yerine göre de değişiklik gösteriyor.  Bunlar aşağıda yer alıyor:

İç Yapısına Göre Termostat Çeşitleri

• Gaz-sıvı körüklü termostat
• Elektronik termostat
• Bi-metal termostat
• Civalı termostat

Kullanım Yerine Göre Termostat Çeşitleri

• Oda tipi termostat
• Klima termostatı
• Ev tipi termostat
• Ticari tip termostat

Gerilim Seviyesine Göre Termostat Çeşitleri

• Mili volt gerilimli termostat
• Hat gerilimli termostat
• Düşük gerilimli termostat

Termostat Nasıl Çalışır?

Termostat çeşitlerinden hangisinin tercih edildiği onun çalışma prensibini değiştiriyor. Günümüzde üretilen termostatlar, ihtiyaç duyulan zamanda devreye giren ve ihtiyaç duyulmadığında da devre dışı kalan bir mekanizmaya sahip oluyor. Öte yandan ısı düzeyi gereken seviyeye geldiğinde duruyor ve ısı düştüğünde tekrardan çalışmaya başlıyor. Bu durum da enerji kullanımında epey tasarruf sağlamaya olanak tanıyor.  

Termostatın kontak uçları ısının yüksekliğine bağlı olarak konum değiştiriyor. Öte yandan konumlar, termostatın durması ya da çalışması anlamını içeriyor. Buradan çalışma mekanizmalarının ne kadar basit olduğunu anlaşılıyor. Bahsedilen ürünler, röle olarak da düşünülüyor.

Isının durumundan etkilenen ve bu etkiden dolayı kontak konumunu değiştiren termostatlar; ısıyı stabil tutmak amacıyla üretilen ve bahsi geçen amaçla kullanılan parçalar oluyorlar. Bahsi geçen ürünler, ısı üretmek üzere tercih edilen cihazların hepsinde kullanılmaya uygun oluyor. Örneğin, fotokopi makinesi veya klima gibi çeşitli cihazlarda sıklıkla tercih ediliyor.

Otomatik termostat nedir sorusuna da sıklıkla cevap aranıyor. Otomatik termostat çeşitleri, ortamda maksimum ısı seviyesine ulaşıldığında kendini kapatan termostat modeli oluyor. Öte yandan bütün termostatlar üstünde kontak uçları da bulunuyor. Kontak uçları, ortamda herhangi bir ısı değişimi olduğunda konumlarını değiştiriyor, ısıtma sistemi duruma göre çalışıyor ya da duruyor.

Termostat çeşitleri yalnızca kapanabilme değil, aynı zamanda otomatik çalışabilme özelliği gösterdiği için kişiye güvenilir çalışma olanağı sağlıyor. Otomatik çalışan termostatlar, bu yönüyle enerji tasarrufu elde edilmesine olanak tanıyor. Termostata ihtiyaç duyulmayan anlarda otomatik olarak görevini yerine getirdiği için enerji maliyetini düşürüyor ve bu yönüyle de kişiye büyük bir avantaj sunuyor.

Araba Termostatı Nedir?

Araçlarda bulunan radyatör termostatı, radyatör ile motor arasında bulunan bir parça olarak dikkat çekiyor. Bu bağlamda akla araç termostatı ne işe yarar sorusu geliyor. Araç termostatı, aracın soğutma suyu akışını kontrol ederek motor sıcaklığını sabit tutmayı amaçlıyor. Bu sayede ise motorun aşırı derecede ısınması önlenmiş oluyor.

Arabada termostat olmazsa ne olur, sorusuna da araç sahipleri tarafından sıklıkla cevap aranıyor. Son derece ekonomik bir fiyata sahip olan termostat araçlar için hayati bir önem taşıyor. Bu parça bulunmazsa, radyatörde bulunan antifrizli su hiçbir engel olmadan bütün motor blogunda dolaşıyor. Bu durum ise, araçların geç ısınmasına ve fazla yakmasına neden oluyor.

Termostat kapalı olursa ne olur, sorusu arabasında termostat olan ancak kapalı bulunan insanların merak ettiği soru oluyor. Eğer termostat kapalı konumda sıkışırsa, bu durum soğutucunun dolaşımını engelleyerek radyatöre ulaşamıyor. Bu da motorun aşırı ısınarak zarar görmesine neden oluyor.

Termostatların kullanım alanı neresi olursa olsun, çok pahalı parça olarak dikkat çekmiyorlar. Hayatın birçok yerinde, hayati önem taşıyan görevlerini yerine getiriyorlar. Yalnızca hangi ürün için hangi tür termostatın kullanılması gerektiği hakkında bilgi sahibi olmak gerekiyor. Bilgi sahibi olmak üzere satın alınan cihazın teknik servisinden de destek alınabiliyor.