Zeytinyağı deyim yerindeyse her damlasında mucize taşıyan özel bir yağdır. Tarihin neredeyse başlangıcından beri zeytin ve zeytinyağının faydaları, önemi her zaman özel bir yere sahip olmuştur. Zeytin dalı barış simgesi olarak gösterilirken, zeytinyağı ise her içmek hem yemek yapmak hem de sürmek için tavsiye edildi. Soğuk sıkım zeytinyağı, ısı veya kimyasal kullanmadan zeytinyağı yapmanın gelenekse ve yaygın bir yoludur. Zeytinlerin ezilerek hamur haline getirilmesini, ardından mekanik presle kuvvet uygulanmasını veya yağı posadan ayırmak için santrifüjleme yapmayı içerir. Geleneksel soğuk sıkım zeytinyağı, içindeki besin değerinin en az kaybıyla ortaya çıkan zeytinyağı anlamına gelir. Bu yüzden sıklıkla tercih edilir. Ülkemizde ve komşu Yunanistan’da soğuk sıkım zeytinyağı şifa niyetine kaşık kaşık içilir. Aynı şekilde İtalyanlar için de zeytinyağı özel bir yere sahiptir.

Soğuk Sıkım Zeytinyağının Faydaları

Zeytinyağı sınıfları, içerdikleri oleik asit içeriğine göre belirlenir. En yüksek kaliteli olan sızma ve natürel sızma, yüksek oleik asit seviyesini korumak için her zaman soğuk preslenir. Soğuk sıkım zeytinyağı ve bileşiklerinin tip 2 diyabet riskinizi azaltmaya, kan şekeri seviyenizi iyileştirmeye, kabızlığı hafifletmeye ve osteoartritle savaşmaya yardımcı olabileceğini yapılan araştırmalar sonucu ortaya çıktı. Soğuk sıkım zeytinyağı sadece soteleme, kızartma ve fırınlama için harika bir yemeklik yağ değil, aynı zamanda salata sosları, soslar ve marinatlar için de ideal bir bileşendir. 

Soğuk preslenmiş zeytinyağı, ısıyla işlenmiş zeytinyağına göre daha fazla besin maddesi tutabilir. Sağlıklı yağlar, E ve K vitaminleri, çeşitli antioksidanlar ve antiinflamatuar bileşiklerle yüklüdür. Bu besinler diğer faydaların yanı sıra beyin ve kalp sağlığını da geliştirebilir. İşte soğuk sıkım zeytinyağının 13 faydası ve kullanım alanları:

Besin Değeri Yüksektir

Neredeyse tamamı yağdan oluştuğu için soğuk sıkım zeytinyağı yüksek kalorilidir. Doymamış yağ olduğu için çok sağlıklıdır. Doymuş yağ oranı yüksek yiyecekler tüketiyorsanız, doymamış yağ oranı yüksek diyetler kalp hastalığı, tip 2 diyabet, kanser ve diğer kronik hastalıkların riskinde azalma ile ilişkili olduğunu unutmayın. Zeytinyağı ayrıca E ve K vitaminlerine de sahiptir. E vitamini bağışıklık fonksiyonunda yer alan güçlü bir antioksidandır, K vitamini ise kan pıhtılaşması ve kemik sağlığında önemli bir rol oynar.

Sağlıklı Yağlarla Doludur

Soğuk sıkım zeytinyağının neredeyse tamamı yağdan oluşur ve %71’i oleik asit adı verilen doymamış bir yağdan gelir. Araştırmalar, oleik asit ve diğer doymamış yağların doymuş yağların yerine kullanıldığında LDL (kötü) kolesterolü düşürmeye yardımcı olabileceğine işaret ediyor.

Güçlü Antioksidanlar İçerir

Soğuk sıkım zeytinyağı, vücudunuzu birçok hastalığa karşı koruyabilecek güçlü antioksidanlar içerir.

İltihapla Mücadele Edebilir

Soğuk sıkım zeytinyağı gibi yüksek konsantrasyondaki sağlıklı yağlar, antioksidanlar ve faydalı bitki bileşikleri nedeniyle vücuttaki iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olabilir.

Kalp Hastalıklarına Karşı Koruyabilir

Doymuş yağ kaynaklarını soğuk sıkım zeytinyağı ile değiştirmek kalp hastalığı riskinizi azaltabilir.

Beyin Sağlığını Destekler

Yüksek oranda zeytinyağı içeren diyetler, yaşlanmayla ilişkili zihinsel gerilemeyi önlemeye yardımcı olabileceği gibi Alzheimer hastalığı riskinizi de azaltabilir.

Zeytinyağı saç, cilt ve tırnaklar için etkili bir nemlendirici olsa da, bu kullanımları destekleyen çok az bilimsel kanıt vardır. Dahası, hassas cilde sahip kişiler için uygun olmayabilir. Zeytinyağı her ne kadar faydalı olsa da bir hastalığınız varsa doğrudan kullanım ya da sürmeden önce doktorunuza danışınız. 

Rafine Edilmemiş ve Soğuk Sıkım Zeytinyağı Arasındaki Fark Nedir?

Zeytinyağı binlerce yıldır insanoğlunun temel besin maddesi oldu. Eşsiz tadı ve sağlığa sayısız faydası nedeniyle bugün de dünyanın en popüler gıdalarından biri olmaya devam ediyor. Zeytinyağı satın almak kafa karıştırıcı bir deneyim olabilir çünkü çok fazla çeşit mevcut ve hepsi hemen hemen aynı görünüyor. 

Zeytinler, değerli yağlarının mümkün olduğu kadar fazlasını çıkarmak için birkaç kez işlenir ve her adım, tat ve kalitede hafif bir düşüşe yol açar. Bir şişe zeytinyağının üzerindeki etiket, onu hangi presleme yöntemiyle ürettiğini ve şişelenmeden önce harmanlanıp harmanlanmadığını gösterir. Bu, içerdiği serbest oleik asit miktarının ölçülmesiyle belirlenir. 

Ekstra Sızma Zeytinyağı

Ekstra sızma zeytinyağı en kaliteli zeytinyağıdır ve ilk presleme sırasında üretilir. 100 gram yağ başına 0,8 gramdan fazla oleik asit içeremez ve rafine edilmemiş olmalıdır. Ekstra sızma zeytinyağı, zeytinin aromasını ve lezzetini korur ve dünya çapında gurme şefler tarafından sevilir. Diğer yağlara göre daha düşük dumanlanma noktasına sahiptir, bu da yüksek sıcaklıkta pişirme için mükemmel bir seçim olmadığı anlamına gelir.

Sızma Zeytinyağı

Sızma zeytinyağı da rafine edilmemiştir ve kendine özgü bir zeytin tadı ve kokusu vardır. Oleik asit bakımından ekstra sızma zeytinyağından biraz daha yüksektir ve tadı o kadar yoğun değildir. Sızma zeytinyağının küçük kusurları sadece eğitimli bir damak tarafından tespit edilebilir ve çoğu tüketici tarafından fark edilmez. 

Naturel Sızma Zeytinyağı

Genellikle basitçe “zeytinyağı” olarak etiketlenen naturel zeytinyağı aslında hiç de saf değildir. Rafine zeytinyağının az miktarda sızma veya sızma zeytinyağıyla harmanlanmasıyla yapılır ve sızma zeytinyağından üç ila dört kat daha fazla oleik asit içerir. Rafinasyon işlemi aynı zamanda bu tür zeytinyağının sağlığa yararlı birçok besin maddesini de yok eder. Saf zeytinyağının tadı daha kaliteli yağlara göre daha azdır ancak yemek pişirmek için iyi bir seçim olabilir.

Zeytin Ezmesi Yağı

Bu en düşük kaliteli zeytinyağıdır ancak dumanlanma noktası diğer çeşitlere göre daha yüksektir ve yüksek sıcaklıklarda pişirmeye uygundur. Birçok kez preslenen zeytinlerden kalan yağın çıkarılması için ısı ve kimyasallar kullanılarak yapılır.

Rafine Edilmemiş ve Soğuk Sıkım Zeytinyağı Arasındaki Fark Nedir?

Gerçek şu ki, tüm sızma zeytinyağı hem rafine edilmemiş hem de soğuk sıkımdır. Nedenini anlamak için bu iki ifadenin ne anlama geldiğini bilmemiz gerekiyor. Rafine edilmemiş zeytinyağı o kadar saftır ki, şişeden çıkar çıkmaz içebilirsiniz. Bazen daha da lezzet katan minik zeytin parçaları da içerirler. Düşük kaliteli yağların tüketime uygun hale getirilmeden önce arındırılması için rafine edilmesi gerekir. Bu, ısı veya ısı ve fosforik asit gibi kimyasal katkı maddelerinin bir kombinasyonu kullanılarak yapılır. Rafinasyon aynı zamanda düşük kaliteli yağların sızma veya sızma zeytinyağıyla harmanlanmasını da çok daha kolay hale getirir. 

En Sağlıklı Zeytinyağı Hangisidir?

Soğuk sıkım zeytinyağı ve rafine edilmemiş zeytinyağı daha sağlıklı kabul edilir çünkü yapılma şekli zeytinin besin maddelerini daha fazla korur. Zaten preslenmiş zeytinlerden son yağ kalıntılarını çıkarmak için ısı ve kimyasallar kullanıldığında veya düşük kaliteli yağ, safsızlıkları gidermek için rafine edildiğinde, ortaya çıkan üründe polifenol bileşikleri ve fitosteroller gibi önemli bitkisel besinler daha düşük olur. Bunlar iltihabı azaltan, hücreleri koruyan ve bazı kanser türlerinin önlenmesine yardımcı olabilecek güçlü antioksidanlardır.