Ulaşım konusunda teknoloji hızla gelişiyor. Elektrikli araçlar hayatımıza çoktan girmeye başladı bile. Araç üreticileri, sürücülere yardımcı olan sistemleri (kendi kendine park etme gibi) araçlarına ekliyorlar. Gelecekte bizi bekleyen bir yenilik daha var.

Otonom sürüş ve otonom araçlar kendinden söz ettirmeye başladı. Peki, otonom sürüş nedir ve otonom araçlar nasıl çalışıyor? İşte tüm bunların cevabı sizler için hazırladığımız yazımızda.

Otonom sürüş nedir?

Otonom sürüş, bir insan sürücünün müdahalesi olmadan hareket eden ve kendi kendine giden araçları veya ulaşım sistemlerini ifade ediyor. SAE International (Amerikan Otomotiv Mühendisleri Birliği), otonom araçların geliştirme seviyelerini tanımlamak için J3016 standardını yayınladı. Bu standart 0 ile 5 seviyeleri arasında yer alıyor. Bu seviyelere göz atalım.

• Seviye 0 (Otomasyon yok): Seviye 0 araçta otomasyon olmadığını ifade ediyor. Bu seviyede araç süren insana yardımcı olacak sistemler olsa da sürücü tam kontrole sahiptir.
• Seviye 1 (Sürücü yardımı): Sürücü, hem fiziksel hem de yasal olarak kontrolden tamamen sorumludur. Bu nedenle her zaman trafiğe dikkat etmeli, iki eli de direksiyonda olmalı ve fren yapmaya hazır olmalıdır. Ancak araçta var olan sürücü destek sistemleri, sürücüleri yolda destekler, ek güvenlik ve konfor sağlamaya yardımcı olur. Hız sabitleyiciler, arka görüş kameraları, otomatik park sistemi, otomatik frenleme, sürücü şeritten çıktığında onu uyaran titreşimli koltuk sistemleri gibi özellikler, seviye 1’e örnek gösterilebilir.

Baseus 45W Araç İçi Şarj Aleti ile artık şarjım biterse korkusu olmadan yol alacaksınız.

• Seviye 2 (Kısmi otomasyon): Seviye 1 sürücü destek sistemlerinden en önemli farkı; sistem gaz, fren ve direksiyonda tam erişime sahiptir. Büyük üreticilerin mevcut en iyi modelleri, bu seviye için sensörler kullanarak araç ortamının büyük bölümlerini de izler. Bu sayede bu araçlar otomatik olarak şeridi veya öndeki aracı takip edebilir, değişen hız sınırlarını tanıyabilir ve otoyollar gibi belirli durumlarda aracın hızını buna göre ayarlayabilir. Bölünmüş yollarda diğer araçları da geçebilir ve kaçış manevraları yapabilirler. Trafik sıkışıklığında otomatik olarak frene basarlar ve belirlenen süre içerisinde tekrar yola çıkabilirler. Bu kapsamlı özelliklere rağmen, SAE tanımına göre ortamın izlenmesinden yalnızca sürücü sorumludur. Bu yüzden sürücünün sürekli dikkatini sağlamak için, 2. seviye araçlar, direksiyona düzenli olarak dokunulmasını gerektirir.
• Seviye 3 (Koşullu otomasyon): Bu seviye ile durum bir üst boyuta tanışıyor. Bu seviyeden itibaren araç, ilgili yasal çerçevenin mevcut olması koşuluyla çevrenin tam olarak izlenmesini de üstlenir. SAE, insan sürücünün sürüş dışı faaliyetlerde bulunabileceğini belirtiyor. Koşullu otomasyon sistemleriyle araçlar, otoyollar gibi belirli trafik durumlarında uzun mesafelerde otonom olarak sürülebilir. Ancak sürücü acil bir durum oluştuğunda tetikte olmalı ve sistem bir arıza verdiğinde kontrolü hemen sağlamalıdır.

• Seviye 4 (Yüksek otomasyon): Seviye 4, tamamen otonom sürüş olarak kabul edilir, ancak bir insan sürücü hala kontrol talep edebilir ve arabanın hala bir kokpiti vardır. 4. seviyede, araba çoğu sürüş durumunun üstesinden bağımsız olarak gelebilir. Araç artık kendi arıza emniyet sistemini oluşturur. Kısmi ve tam sistem arızaları gibi durumlarda aracı güvenli bir şekilde durdurmak da dâhil olmak üzere her zaman kendi çıkış stratejisini sağlamalıdır. Sistem çalıştığı sürece, sorumluluk ilk defa açıkça araç üreticisine aittir. Bununla birlikte, sürücü sürüşe uygun kalmalı ve gerekirse kontrolü devralabilmelidir, ancak sürücü geçici olarak uyuyabilecektir. Sürücü bir uyarı alarmını dikkate almazsa, araç kenara çekerek güvenli koşullara geçme yetkisine sahiptir.
• Seviye 5 (Tam otomasyon): 4. seviyelerin aksine, 5. seviye otonom sürüşün gerçeğe dönüştüğü yerdir. Sürücülerin araç kullanmaya uygun olmalarına ve ehliyet sahibi olmalarına bile gerek yoktur. Araba her türlü sürüş görevini yerine getirir. Direksiyon, gaz ve fren pedalı ortadan kalkar ve insan sürücünün görevi biter. Bu seviyedeki otomobillerin kesinlikle katı güvenlik taleplerini karşılaması gerekiyor. Başlangıçta otoyollarda ve şehir merkezlerinin yalnızca belirli bölgelerinde kullanılması ön görülüyor.

Otonom araçlar nasıl çalışır?

Bahsettiğimiz yüksek seviyelere ulaşılması için kendi kendine giden araçların bazı karmaşık özelliklere sahip olması gerekiyor.

Otonom araçlar, yoldaki diğer araçları ve nesneleri izleyecek, trafik ışıklarını, yol işaretlerini, bordürleri ve şerit işaretlerini tespit edecek çeşitli sensörler ve kameralar içerecek. Örneğin, Lidar sensörleri, otomobilin çevresinin 360 derecelik bir görüntüsünü oluşturmak için lazer ışınlarını kullanır.

Otonom sürüş için etkili bir GPS sistemi gerekecek. Aracın önceden belirlenmiş bir varış noktasına nasıl gideceğini bilmesini sağlamak hayati önem taşırken, kompleks bir araç bilgisayarı, aracı anında doğru şekilde yönlendirmek için çevredeki özelliklerden toplanan tüm verileri kullanacak. Yapay zeka ve makine öğrenimi de ilerleyen zamanlarda kendini gösterecek.

Araçlar şu anda kendi kendilerini temizleyemiyorlar. Özellikle araç içi bazı kısımlar (torpido, klima ızgaraları gibi) temizlenmesi zor alanlar olabilir. Oto Temizlik Jeli tam bu noktada yardımınıza koşuyor.