Günlük hayatımız içerisinde, adını özellikle uzay çalışmaları ile ilgili olarak duyduğumuz ‌‌NASA, 1958 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde kuruldu. Orijinal adı ‌National ‌Aeronautics ‌and ‌Space ‌Administration olan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi, kurulduğu günden beri ABD’nin uzay programını yürütüyor. Sivil uzay çalışmalarını ön planda tutan ‌‌NASA, zaman zaman askeri projeler de icra ediyor. Kurulduğu günden bu yana, insanlı ve insansız pek çok uçuşa imza atan ‌‌NASA, bu süreçte gerçekleştirdiği birçok teknolojik buluşu da uzay programlarında başarıyla kullanmaya devam ediyor. Kurum, teknolojik ilerleme ve mevcut buluşların mükemmel hale getirilmesi veya başka buluşlara dönüştürülmesi çalışmalarını, uzay programlarına paralel olarak devam ettiriyor. NASA buluşlarının birçoğu, uzay araçlarına özel veya sadece uzay ortamında kullanılma imkânı olan buluşlar olmasına rağmen, bazıları da insanların dünyada, günlük hayatlarında faydalanabildikleri türden buluşlar olarak kullanılmaya devam ediyor. İşte, günlük hayatımızda sık sık kullandığımız, ‌NASA tarafından uzay programlarında kullanılmak üzere icat edilmiş buluşlardan bazıları…

Uzayda Spor Yapabilmek İçin Egzersiz Aletleri

Kaynak: nasa.gov

Uzay araçlarının içi, alan olarak oldukça dar bir yapı sunuyor. Özellikle uzun süreli görevler sırasında, bu kısıtlı alanda yaşamak zorunda kalan astronotlar, çok fazla hareket edebilme imkânına sahip olamıyorlar. Hem görev süresinin uzunluğu hem de ‌yer çekimsiz bir ortamda, uzun süre hareketsiz kalma sonunda astronotların kasları zayıflıyor, iskelet sistemlerinde de sorunlar yaşanıyor. ‌NASA, bu soruna bir çözüm bulmak adına, astronotların mevcut dar yaşam alanlarında spor yapmalarını sağlayan egzersiz aletleri geliştiriyor. Oldukça az yer kaplayan ve içerdikleri çoklu egzersiz fonksiyonları sayesinde, astronotlara farklı kas gruplarını çalıştırma imkânı sunan bu aletler, hareketsizlikten kaynaklanan olumsuz etkileri azaltıyor. Gerek az yer kaplaması gerekse üstün fonksiyonları sayesinde değişik spor aktivitelerini gerçekleştirmeye imkân tanıyan bu egzersiz aletleri, kısa zamanda evlerde ve spor salonlarında da kullanılmaya başlandı. Son derece kullanışlı olan bu spor aletleri sayesinde insanlar, günün her saatinde, her yerde ve her mevsimde spor yapma imkânı bulabiliyorlar. Aynı zamanda egzersiz aletleri tedavi için geliştirilen modelleri sayesinde de fizik tedaviye ihtiyaç duyan hastalar, yürümesi gereken yaşlılar için de kullanılıyor. Böylece bu aletler, en gencinden en yaşlısına pek çok insanın spor salonunu evlerine taşımasına imkan tanıyor.

NASA’nın uzay seyahati için ürettiği hafızalı köpükler, günlük hayat içinde oldukça fazla kullanım alanı buluyor.

Hafızalı Köpük İle Daha Konforlu Yataklar

İnsanlı uzay uçuşları, insansız uzay uçuşlarına göre daha çok dikkat gerektiren uçuşlar oluyor. Dolayısıyla uçuş sırasında güvenliği ve uçuş konforunu sağlamak adına da pek çok çalışma yapılıyor. Bu amaçla, özellikle kalkış ve iniş sırasındaki aşırı ivmenin ve oluşan sarsıntının astronotlara kalıcı zararlar vermesini önlemek adına, silikon ve poliüretan malzemeler kullanılarak hafızalı köpük (memory foam) üretiliyor. Sarsıntı ve darbeleri emen ve daha sonra eski haline dönen bu malzeme, astronot koltuklarında ve kasklarında kullanılıyor. Bu sayede oldukça güvenli ve konforlu bir uçuş sağlanıyor. Özellikle yatak endüstrisi tarafından, yatak ve yastık üretimi için tercih ediliyor. Başlangıçta ortopedik rahatsızlıkları bulunan kişiler için üretilen yataklar, sağladıkları konfor sayesinde rahatlık arayan herkesin tercihi olmaya başlıyor. Yatak ve yastık dışında, hafızalı köpüğün önemli bir kullanım alanı da çalışma koltukları olarak dikkat çekiyor. Büro çalışanları veya bilgisayar başında çalışanlar gibi uzun süre oturarak çalışmak zorunda olanlar için tasarlanmış koltuklar da bu malzeme ile üretiliyor. Böylece uzun saatler boyunca yorulmadan çalışabilme olanağı elde edilmiş oluyor. Müzikle uğraşanların veya uzun süre müzik dinleyenlerin kullandıkları profesyonel kulaklıkların, kulağa temas eden bölgelerinde dolgu malzemesi olarak da kullanılan hafızalı köpük, kulaklığın uzun süreli kullanımı sırasında kulağa gelen baskıyı emerek oluşan rahatsızlığı ortadan kaldırıyor. Spor ayakkabılarda da kullanılan hafızalı köpük teknolojisi, ayakkabı tabanının kullanıcının ayağının şeklini almasını sağlayarak maksimum konfor sunuyor. Memory foam teknolojisiyle üretilen spor ayakkabılara

Yüksek irtifadan uçan insansız uçakların, enerjilerinin bir kısmının güneşten alınabileceği, böylece yakıt ağırlığının azaltılabileceği fikrinden hareketle yapılan araştırmalar neticesinde, NASA güneş panelleri kullanmaya başlıyor.

Enerji İçin Kullanılan Güneş Panelleri

Bu paneller, güneş ışınlarını emen güneş hücreleri içeriyorlar ve alınan güneş ışığını elektrik enerjisine çeviriyorlar. Günümüzde güneş panelleri, uzay araçları ve uydular tarafından da kullanılıyor. Güneş panelleri sadece uzayda kullanılan bir teknoloji olmaktan çıkarak günlük yaşantımıza da giriyor. Su ısıtmak amacıyla kullanılmaya başlanan panel teknolojisi, günümüzde güneş paneli tarlaları sayesinde fazla miktarda elektrik enerjisi üretmeyi sağlıyor. Güneş paneli kullanılarak elektrik enerjisi elde edilmesi, fosil yakıtların oluşturduğu kirlenmeye karşı oldukça doğru, çevreci bir seçim. Sadece kurulum maliyeti içeren bu teknoloji, geleceğin enerji üretme sistemi olarak görülüyor. Bu teknolojide bir sonraki adım, ulaşım araçlarının güneş enerjisi panelleri ile çalışır hale getirilmesi. Zaten bu konuda yürütülen pek çok çalışma mevcut ve bu tür araçların petrol yakıtlı araçların yerini alması çok uzak görünmüyor.

Çizilmez Cam: Uzay Kaskından Okuma Gözlüğüne

Çizilmez cam ihtiyacı, astronotların giydikleri özel başlıkların camlarının, uzay aracı içinde veya uzay yürüyüşü yapıldığı esnada, herhangi bir sebepten dolayı zarar görmemesine istinaden oluşuyor. Her bir astronot için özel olarak üretilen başlıkların, uzayda zarar görmesi veya camlarının çizilmesi görüşü olumsuz etkileyeceğinden, böyle bir ihtiyaç doğuyor. Çizilmeler ve kırılmaya dayanıklı olarak üretilen bu cam aynı zamanda morötesi ışınların zararlı etkilerinden gözleri koruyor. NASA tarafından insanlığa kazandırılan çizilmez cam, bugün pek çok alanda kullanılıyor. Sıradan bir gözlük camı olarak kullanılabildiği gibi, sanayide kullanılan koruma gözlükleri de kırılmaz cam ile üretilebiliyor.

Günümüzde oldukça ileri bir seviyeye ulaşan yapay uzuv teknolojisi, yapılması oldukça zor olan insan eli modelini bile yapmayı başardı.

Yapay Uzuv Başarısı

Uzay çalışmaları esnasında, uzay aracı içinde veya dışında belirli görevleri yerine getirecek robotlar kullanılıyor. Bu robotlar belirli durumlarda ve belirli zamanlarda yapılması gereken görevleri yerine getiren mekanik tasarımlar olarak geliştirilmeye başlanıyor ve akabinde bilgisayarlarla desteklenen ve kendi karar mekanizmaları olan kompleks yapılar halini almaya başlıyor. Bu çalışmalardan ilham alan tıp dünyası, bu teknolojiyle yapay uzuvlar geliştiriyor.  Böylece uzuvlarını kaybetmiş pek çok insan yapay uzuv teknolojisi ile normal hayatlarına dönebiliyor. Ayrıca, gelişen bilgisayar teknolojisi ile paralel olarak gelişen yapan uzuv teknolojisi çalışmaları, hem daha kolay kullanılabilen ve hem de daha az maliyetli modeller elde etmek için devam ediyor. Bu konuda her geçen gün yeni bir ilerleme kaydediliyor.

Duman dedektörleri ilk olarak, uzay araçları içerisinde oluşacak yangın veya kimyasal madde kaçaklarının tespit edilmesi amacıyla geliştiriliyor.

Tehlikeyi Algılayan Duman Dedektörü

Günümüzde evlerin, ofislerin tavanında görmeye alıştığımız duman dedektörleri, hem sigara dumanını hem de yangın tehlikesini anında tespit edebiliyor. Gece veya gündüz, ister insanların yoğun olarak çalıştığı yerler olsun isterse büyük depolar olsun her ortamdaki duman veya kimyasal sızıntıyı tespit edebilen dedektörlerin ortaya çıkışı da NASA’nın çalışmaları sayesinde oluyor. Uzay araçları içerisinde başarılı bir şekilde kullanılan dedektörler, yangın tehlikesi veya kimyasal sızıntı olabilecek her ortamda kullanılmaya başlanıyor. Duman tespiti amacıyla kullanıldığı yerlerde, yangın söndürme sistemleri ile entegre olarak hazırlanan dedektör sistemi yangını algıladığı anda sistemi otomatik olarak devreye sokacak şekilde çalışıyor ve aynı zamanda itfaiye birimleri ile de temas kurabiliyor.

Her Yerde Kullanılabilen Pilli Cihazlar

Astronotlar, ay seyahati esnasında, ay yüzeyinden taş örnekleri almak için taşınması kolay, hafif ve uzak noktalardan örnek alabilmek için, enerji kablosu gerektirmeyen bir delme aletine ihtiyaç duyuyorlar. Bu ihtiyacı gidermek adına yapılan çalışmalarda, normal cihazlardan daha hafif, kullanımı oldukça kolay ve pil kullanarak uzun süreler çalışabilecek aletler geliştirildi. Bu teknoloji, daha sonra dünyada akıllı telefonlar da dahil pek çok teknolojik cihaz için kullanılır oldu.

Yanmayan İtfaiyeci Giysileri

Uzay şartlarında oluşabilecek soğuk hava veya sıcaklık şartlarına karşı astronotların korunması amacıyla yapılan çalışmalar, polimer tekstil teknolojisinin gelişmesini ve netice olarak astronot kıyafetlerinin üretilmesini sağlıyor. Özellikle kalkış ve iniş esnasında uzay aracı içerisinde aşırı ısınma olabiliyor. Bu teknoloji esas alınarak ısıya karşı son derece dayanıklı olarak üretilen itfaiyeci kıyafetleri, aşırı sıcaklık ve aleve karşı itfaiyecilere koruma sağlıyor. Aynı teknolojinin kullanıldığı bir diğer önemli alan araba ve motor yarışları pilotlarının kıyafetleri.

Uzay Aracı İzolasyonundan Bina İzolasyonuna

Uzay, aşırı sıcak, aşırıcı soğuk ve yüksek radyasyon gibi pek çok ölümcül faktörü barındırıyor. Dolayısıyla uzay aracı içindeki astronotların tüm bu olumsuz şartlardan en iyi şekilde korunması gerekiyor. Bu da ancak iyi bir dış izolasyon mümkün. NASA’da bu konuda pek çok çalışma yaparak ve uzay aracı dışında yansıtıcı maddeler kullanmak suretiyle kuvvetli bir izolasyon oluşturmayı başarıyor. Uzay araçlarında kullanılan bu izolasyon teknolojilerinin bazı unsurları bugün binaların izolasyonunda kullanılıyor.