Kan testlerinde sıklıkla rastlanan MCH, kırmızı kan hücrelerindeki hemoglobin miktarını ölçen bir laboratuvar testini ifade ediyor. Hemoglobin, kan hücrelerinde bulunan ve oksijeni taşıyan bir protein kompleksi olmakla beraber, MCH değeri eritrositlerin hemoglobin düzeyini ifade ediyor. MCH, tam kan sayımı adı verilen rutin bir kan testi sırasında ölçülüyor. Bu test, pek çok hastalığın teşhisinde ve takibinde önemli bir rol oynuyor. O nedenle de MCH test sonuçlarının ne anlama geldiği sıklıkla araştırılıyor. Biz de rehberimizde MCH nedir ve kan testindeki rolü nasıldır sorusuna yanıt arıyoruz!

MCH Nedir?

MCH (ortalama eritrosit hemoglobini), kan testlerinde sıkça kullanılan bir parametreyi ifade ediyor. Kanın oksijen taşıma kapasitesi hakkında detaylı bir bilgi sağlıyor. Hemoglobin, kanın oksijen taşıyan ana proteini olmasının yanı sıra, eritrositler içerisinde bulunuyor. MCH, eritrositlerdeki ortalama hemoglobin miktarını da belirtiyor. Kan testlerinde MCH değeri, kırmızı kan hücrelerinin (eritrositlerin) sağlıklı bir şekilde oksijen taşıyıp taşıyamadığını belirlemek için kullanılıyor. 

İlgili değer, hemoglobin miktarının eritrositlerin büyüklüğüne oranını gösteriyor. Normal değer aralıkları laboratuvar standartlarına göre belirlendiğinden değişebiliyor. MCH’nin kan testindeki rolü, bir dizi hematolojik hastalığın tanısında ve izlenmesinde önemli bir parametre olarak kabul edilmesi. Mesela, kansızlık (anemi) durumlarında MCH değeri düşük çıkıyor. Sebebi ise eritrositlerdeki hemoglobin miktarı azalmış olması saylıyor. Bunun yanı sıra, MCH değeri yüksek ise, hipokromik anemi gibi bazı durumların belirtisi çıkabiliyor. 

MCH Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?

MCH düşüklüğü, kırmızı kan hücrelerindeki ortalama hemoglobin miktarının normalden düşük olması durumunu belirtiyor. MCH düşüklüğüne sahip kişilerde şunlara rastlanıyor: 

• El ve ayak üşümesi çok sık görülüyor. Kan dolaşımında azalma nedeniyle eller ve ayaklar soğuyabilir.
• Düşük MCH seviyeleri, vücutta yeterli oksijen taşınmasına engel oluyor. Bu durum ise enerji eksikliği ve sürekli yorgunluk hissiyle sonuçlanıyor. 
• Beyne yeterli oksijen taşınmaması baş dönmesi hissine sebebiyet veriyor.
• Düşük MCH seviyeleri, kırmızı kan hücrelerindeki hemoglobin miktarının azalmasıyla ilişkilidir ve ciltte solgunluk oluşabiliyor.
• Düşük MCH seviyeleri, kanın normalden daha az oksijen taşımasına ve dokuların hasar görmesine yol açıyor. Bu durumda, ciltte kolay morarma veya morluklar oluşabilir.
• Düşük MCH değeri vücudun yeterli oksijen almasını engelleyerek nefes darlığı hissine neden oluyor. 
• Vücut, düşük oksijen seviyelerini telafi etmek için kalp atış hızını artırıyor.
• Oksijen eksikliği, göğüs bölgesinde ağrı veya baskı hissini kaçınılmaz kılıyor.
• Vücutta yetersiz oksijen taşınması, halsizlik ve güçsüzlük hissine yol açıyor. 
• Düşük MCH seviyeleri, saç foliküllerine yeterli oksijen taşınmasını etkiliyor ve saç dökülmesini meydana getiriyor. 

MCH Yüksekliği Belirtileri Neler?

Kanda MCH yüksekliğine rastlanması, 32 pg’nin üstündeki bir MCH değeri anlamına geliyor. Bu durum ise genellikle makrositik anemiye işaret ediyor. Makrositik anemi yaşayan bireyler ise bunu fark etmiyorlar. Bu rahatsızlık ancak belirtiler şiddetlendiğinde anlaşılıyor. MCH yüksekliğinin nedenleri şunlar:

• Rutin ve aşırı alkol tüketimi
• Enfeksiyon kaynaklı komplikasyonlar
• Östrojen içeren çok fazla ilaç tüketmek
• Down Sendromu
• Böbrek kanseri de dahil bazı böbrek rahatsızlıkları
• Doğuştan kalp rahatsızlıkları
• Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) ve pulmoner fibrozis dahil akciğer rahatsızlıkları
• Polisitemi vera (genetik olan bu kan hastalığında kemik iliği çok fazla alyuvar üretir)
• Hipotiroidizm
• Miyelodisplastik sendrom (kök hücre bozukluğu)

MCH Değeri Nasıl Ölçülür?

MCH (Mean Corpuscular Hemoglobin) değeri, kırmızı kan hücrelerindeki ortalama hemoglobin miktarını ölçmeyi başarıyor. MCH değeri, kan testi sonuçlarına dahil edilen tam kan sayımı (CBC) testiyle belirleniyor. MCH değerinin ölçülmesi için de bir kan örneği alınıyor. Kan örneği, bir laboratuvar ortamında analiz ediliyor. Daha sonra şu adımlar izleniyor: 

Kan Örneği Alma

Genellikle kolunuzun damarından bir iğneyle küçük bir kan örneği alınıyor. Bu işlem ise bir laboratuvarda veya klinikte gerçekleştiriliyor.

Kan Numunesinin Analizi

Alınan kan numunesi laboratuvara gönderilerek CBC testi uygulanıyor. CBC testi, kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri, trombositler ve hemoglobin gibi kan bileşenlerinin miktarını ölçüyor.

MCH Değerinin Hesaplanması

CBC testi sonuçlarına dayanarak, laboratuvar hemoglobin miktarını ölçüyor. Daha sonra kırmızı kan hücrelerinin sayısına bölerek MCH değerini hesaplıyor.

MCH değeri, pikogram cinsinden ifade ediliyor (pg). Normal MCH aralığı, laboratuvarın referans aralığına ve kullanılan ölçüm birimine bağlı olarak değişiyor. Sağlık uzmanı, MCH değerinizin normal aralıkta olup olmadığını ve sonuçların yorumlanması gerekip gerekmediğini belirlemek için sonuçları değerlendiriyor. 

MCH’nin Kan Testindeki Rolü Nedir?

MCH kırmızı kan hücrelerindeki ortalama hemoglobin miktarını ölçüyor. MCH, aynı zamanda hemoglobin miktarını belirleyerek kan hücrelerinin oksijen taşıma kapasitesini değerlendirmeye yardımcı oluyor. Bu test, hemoglobin miktarını ortalama olarak ifade ederek pikogram cinsinden ölçülüyor. Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinde bulunan bir protein olduğundan, MCH değeri, bir kırmızı kan hücresindeki ortalama hemoglobin miktarını yansıtıyor. 

Normal bir MCH aralığı, laboratuvarlara ve kullanılan ölçüm birimlerine bağlı olarak değişiyor. MCH değeri, bazen kan kansızlığı (anemi) türünü belirlemeye yardımcı olmak için kullanılıyor. Örneğin, MCH değeri düşükse, mikrositer anemi denilen küçük kırmızı kan hücrelerine sahip olunan bir durumu gösteriyor. MCH değeri yüksekse, makrositer anemi denilen büyük kırmızı kan hücrelerine sahip olunan detay görülüyor. 

MCH Tedavisi Nasıl Yapılır?

MCH düzeyleri, vücuttaki hemoglobin üretimi veya demir metabolizması gibi unsurlardaki değişikliklerle alakalı oluyor. MCH düzeyinde bir bozukluk tespit edildiğinde ise, altta yatan nedenin belirlenmesi ve uygun tedavi planının oluşturulması gerekiyor. MCH değerinin yüksek veya düşük olması, farklı tıbbi durumların işaretçisi oluyor. Bu nedenle, spesifik tedavi seçenekleri, altta yatan nedene bağlı olarak değişiyor.

Eğer MCH değeri düşükse (Mikrositik Anemi)

MCH değeri düşük çıktığı durumlarda şu tedavi yöntemlerinine başvuruluyor: 

• Demir eksikliği anemisi: Demir eksikliği durumunda, demir takviyeleri veya demir açısından zengin besinlerin alınması tavsiye ediliyor. Bu besinler arasında kırmızı et, karaciğer, koyu yeşil yapraklı sebzeler ve baklagiller bulunuyor.
• Talasemi: Talasemi gibi kalıtsal bir kan bozukluğu durumunda, kan transfüzyonları veya ilaç tedavisi gibi yöntemler öneriliyor. Tedavi, semptomların şiddetine ve hastanın durumuna bağlı olarak değişiyor.

Eğer MCH değeri yüksekse (Makrositik anemi)

MCH değeri bazı durumlarda ise olması gerekenden daha yüksek çıkabiliyor. Böyle durumlarda ise, izlenen tedavi yöntemi farklı oluyor. Bu tedaviler şöyle: 

• B12 vitamini eksikliği: B12 vitamini eksikliği anemisinde, B12 vitamini takviyeleri veya B12 vitamini içeren besinlerin tüketilmesi gerekiyor. Bu önemli B12 vitamini ise hayvansal ürünlerde bulunur.
• Folik asit eksikliği: Folik asit eksikliği durumunda, folik asit takviyeleri veya folik asit içeren yiyeceklerin tüketilmesi tavsiye ediliyor. Yeşil yapraklı sebzeler, meyveler ve tam tahıllar folik asit açısından zengin olduğundan mutlaka yenilmesi gerekiyor. 
• Diğer nedenler: MCH yüksekliği, ciddi karaciğer hastalıkları veya kemik iliği bozuklukları gibi diğer sağlık sorunlarının bir işareti oluyor. Bu durumda, altta yatan hastalığın tedavisi oldukça önemli. Tedavi seçenekleri, tanıya bağlı olarak değişiyor.

MCH değeri ile ilgili olarak, tanı ve tedavi süreci için bir doktora danışmanız son derece önemli. Doktorunuz, durumunuzu değerlendirecek ve uygun tedaviyi reçete edecek.