Son 15 yılda adını iyice duymaya başladığımız ve kullanımı yaygınlaşan en önemli tıbbi aksesuarlardan biri de kontakt lens. Gözleri bozuk olan kişilerin numaralı gözlük takmak ya da gözlerini çizdirerek küçük bir operasyon haricinde daha net görmek için başvurduğu üçüncü yol haline gelen kontakt lensler hem tarz hem de kullanım kolaylığı açısından bir hayli revaçta. 

Günümüzde kısaca lens olarak da bilinen kontakt lensler temelde gözün dış yüzeyine doğrudan takılan ince merceklerdir. Dünya çapında 150 milyondan fazla insanın kullandığı lensler gözdeki rahatsızlığı azaltmak, estetik kaygılar ya da tedavi amacıyla kullanılabiliyor. Farklı türleri bulunan kontakt lensler her farklı kullanıma uygun olarak tüketicinin karşısına çıkar. 

Fakat hatırlatmakta fayda var, herhangi bir kontakt lens kullanmadan önce bir göz doktoruna gitmek gerekiyor. Zira farklı tür ve materyallerden yapılan lensleri “sadece güzel” ya da “sadece ucuz” diye seçmemek gerekiyor. Göz doktorları kısa ve basit bir muayene sonrasında kişinin kullanacağı lensin türünü, derecesini, taban eğrisini ve çapını tespit ederek buna göre bir yönlendirme yapabilir. 

Kadınlar daha çok kullanıyor

Resmi verilere göre dünya çapında 150 milyondan fazla insan kontakt lens tercih ediyor ve bu durum da kontakt lensleri büyük bir pazar haline getiriyor. 2019 yılındaki verilere göre kontakt lens pazarı yaklaşık 12.79 milyar dolarlık bir büyüklüğe sahip. 

Merkezi ABD’de bulunan Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri’nin verilerine göre ABD’de 45 milyondan fazla insan kontakt lens takarken bunların da üçte ikisi kadın. Kontakt lens kullananların ortalama yaşı ise 31 olarak belirlendi. 

Kontakt lens kullananların yüzde 8’i 18 yaşın altındayken bu oran 18-24 yaş aralığında yüzde 17 seviyesinde. Bu yöntemi tercih edenlerin yüzde 75’i ise 25 yaşın üzerinde. 

Kontakt lens türleri

Türkiye’de de piyasada olan farklı türlerde kontakt lensler mevcuttur. Bunları sıralamak gerekirse, yumuşak kontakt lensler, gaz geçirgen kontakt lensler (RGP), ve içi sert ama dışı yumuşak olan hibrid kontakt lenslerdir. 

Yumuşak kontakt lensler adından da anlaşılabileceği üzere yumuşak, esnek plastikten yapılır ve korneaya oksijen geçişine izin verir. Gaz geçirgen kontakt lenslerden çok daha yumuşak ve dolayısıyla rahat kullanıma sahip olan bu türde genelde silikon hidrojel tercih ediliyor. Bu sayede lensin takılı kaldığı sürede daha çok oksijen almasına imkan tanınıyor. 

Özellikle görsellik için ve estetik kaygılarla kontakt lens kullananlar arasında bir hayli popüler olan renkli kontakt lensler de bu kategoride yer almaktadır. Bu lensler numaralı ya da numarasız olarak kullanılabildiği gibi farklı renk seçeneklerine de sahiptir. Bazı kullanıcılar renkli kontakt lensleri mavi ve yeşilin tonlarında tercih ederken özellike Uzak Doğu’da farklı emoji ve desenlerin olduğu kontakt lensler bir hayli revaçta.

Fakat bu türü seçtikten sonra yaşam tarzınıza ve bütçenize en uygun kontakt lensi seçmek size kalıyor. Kontakt lens üreticileri farklı özelliklere sahip lensleri piyasaya sürdü. Bunlar sırasıyla şu şekilde:

– Günlük kontakt lensler: Bir gün kullanıldıktan sonra akşam solüsyona batırarak temizlemek gerek. Ertesi gün aynı lensi kullanmak gerekiyor. 

Renu Multiplus Çok Amaçlı Solüsyon en çok tercih edilen lens bakım ürünlerinden biri. Solüsyonların kapağı açıldıktan sonra 90 gün ömrü olduğunu hatırlamakta fayda var.

– Uzun kullanımlı kontakt lensler: Bunlar bir hafta boyunca gece-gündüz kullanılabilir. Yoğun ya da lenslerini çıkarmayı unutanlar için ideal. Fakat alerjik bir bünyesi ya da göz enfeksiyonuna yatkın bir yapısı olanların tercih etmemesi gerekiyor.

– Kullan-at lensler: En az bakım gerektiren lens türüdür. Bir günlük kullanımı olan bu lensler bir gün kullandıktan sonra atılır ve ertesi gün yepyeni bir kontakt lens kullanılır.

Kontakt lensin avantajları

Günümüzde birçok insan kontakt lensi tercih edebiliyor. Bazı kullanıcılar estetik kaygılar dolayısıyla kontakt lensi tercih ederken, gözlük kullanmaktan rahatsızlık duyanlar ya da dış görünüşünü değiştirmek isteyenler bu kategoriye giriyor. Lenslerin gözlüklere oranla daha iyi çevresel bir görüş sağladığı için tercih edildiği sık sık gündeme geliyor. 

Fakat özellikle son günlerde corona virüsü salgını dolayısıyla yaygınlaşan ve hatta zorunlu hale gelen maskelerin gözlük kullanıcılarının yaşam kalitelerini düşürdüğü bir gerçek. Birçok gözlük kullanıcısı, salgının yayılmasına karşı maske takarken bu maskeler yüzünden gözlüklerinin buğu olmasının önüne geçememekten duydukları rahatsızlığı sık sık sosyal medyada ya da arkadaş ortamlarında paylaştı. Fakat Covid-19 salgını öncesinde de yağmur, ani ısı değişimi, kar ve fırtına gibi hava durumlarında da gözlüklerde oluşan buhar ve nem rahatsızlık yaratıyordu. Dolayısıyla kontakt lensin numaralı gözlüklere oranla tercih edilmesi pek de şaşırtıcı bir gerçek değil.

Kontakt lensleri tercih edilmesinin bir diğer sebebi de, kontakt lens kullananların diledikleri gözlükleri numaralı cam satın almadan, olduğu gibi kullanabilme özgürlüğüne sahip olmaları. Gerçekten de kontakt lensin üzerine güneş gözlüğü, bisiklet gözlüğü, kayak veya deniz gözlüğü takılabilmesi ve bunların camlarının da değiştirilmesine gerek olmaması büyük bir avantaj sağlıyor. 

Lenslerin teknik özellikleri

Lensler aslında ışığın kırılmasını sağlayarak görüşü düzeltebilecek bir plastik materyaldir. Arka yüzeyi kıvrımlı ve korneanın üzerine temas eden kısımken buranın doğru eğriye sahip olması kullanıcı için kritik önemdedir. 

Zira lensin kornea ile aynı eğimde olması ve herhangi bir takılmaya olanak tanımaması ya da çok gevşek hissettirmemesi önemlidir. Aksi takdirde kullanıcı rahat edemez ve uzun vadede daha ciddi sağlık sorunlarına davetiye çıkarabilir. Kullanıcı bir lensin kendisi için uygun olduğunu, lensin göz üzerinde tam oturmuş olması ve korneayı sarmalamasından anlar. 

Göz sağlığı için çok büyük bir öneme sahip olan gözyaşını engellemeyecek şekilde durması beklenen lensin göz kırpma sonrasında çok aşırı yer değiştirmesi negatif bir durumdur. Göz kırptıktan sonra milimetrik bir dikey hareket normal kabul edilir. Fakat daha fazla hareket etmesi normal kabul edilmemektedir. 

Nasıl takılır?

Kontakt lens takmak zamanla daha da pratik hale gelecek bir alışkanlıktır. İlk birkaç kullanımda hem kontakt lensi takarken hem de çıkarırken zorluk yaşanabilir. Fakat kısa bir süre sonra lensi takıp çıkarmak çok daha hızlı ve pratik olacaktır. 

Kontakt lensi takmadan önce ellerinizin temiz ve kuru olduğundan emin olmak gerekiyor. Zira göz enfeksiyon ve bakteriye karşı çok kırılgan olabileceği için herhangi bir risk almamak gerekiyor. Daha sonra işaret parmağınızın ucuna kontakt lensinizi alın ama bu sırada konkav iç yüzeyinin yukarı baktığından emin olun.

Ayna karşısına geçin ve orta parmağınızla göz kapağınızı aşağı çektikten snra kontakt lensi gözünüzün yüzeyine yerleştirin. Kontakt lensin göze temas ettiği ilk bölge alt tarafı olmalı. Lensin göze yapıştığını hissedene kadar lense hafifçe baskı uygulayabilirsiniz. Elinizi çektiğinizde kontakt lens gözünüzde hareket ediyor olmalı ve gözünüzü kırptığınızda doğru pozisyona gelmesi gerekmektedir. 

Nasıl çıkarılır?

Yorucu bir günün ardından eve geldiniz ve lensinizi çıkarmak için ayna karşısına geçtiniz. Öncelikle lensinizi çıkarırken elinizin yine temiz ve kuru olmasına dikkat edin. Daha sonra orta parmağınızla göz kapağınızı aşağı indirin ve hafifçe işaret ve baş parmağınızla gözün yüzeyindeki lensi kavrayın.

Bu hareket canınızı yakmamalı ama siz yine de kontakt lens kullanmaya yeni başladığınız dönemde tırnaklarınızı kısa tutmaya özen gösterin. Aksi takdirde lensi çıkarmaya çalışırken, kontakt lensi yırtma ihtimaliniz mevcut. 

Kontakt lensinizi çıkardıktan sonra temiz bir şekilde saklamanız önemli. Bu noktada ise Aynalı Kontakt Lens Kutusu gibi ürünlere ihtiyacınız var.

Lens kullanmaya karar verdiyseniz, artık rahatlıkla güneş gözlüğü seçebilirsiniz. Normalde kontakt lens tercih etmeyenler güneş gözlüklerinin camlarını da göz numarasına göre yeniden satın alması gerektiği için artık satın aldığınız gözlüğünüzü kutusundan çıkardığınız gibi hemen kullanabilirsiniz. Güneş gözlüğü satın almak için nelere dikkat etmeniz gerektiğine dair hazırladığımız kapsamlı rehbere bir göz atmakta fayda var.