Güzellik algıların büyük oranda değiştiği günlerde bedenlerimiz ve görünüşümüz hakkında büyük bir önem taşıyor. Özellikle de sosyal medyanın yaygınlaşması ve güzellik standartlarının dayatılmasıyla beraber beden pozitifliği ve kabulü konusunda hala çeşitli problemler yaşanıyor. Bu durum ise hem kadınlara hem de erkeklere büyük bir özgüven düşüklüğü yaşatıyor. Kendi bedeninden utanma, beden pozitifliği hareketinin temelinde yer alan bir kavram olarak dikkat çekiyor. Yani her bedenin son derece değerli ve kabul edilebilir olduğunu ifade ediyor. 

İlgili kavramın zıddı olan “body shaming” ya da beden utandırma ise bireylerin muzdarip olduğu konular arasında geliyor. Anlamı ise bir bireyin sahip olduğu bedenini eleştirmek, aşağılamak, dışlamak veya yargılamak olarak geçiyor. Body shaming bireyin bedeninin fiziksel görünüşü, kilosu, şekli, cinsiyeti, cilt rengi, yaşlanma gibi özellikleri üzerinden yapılan olumsuz yorumları ele alıyor. Bu durum ise bireylerin beden imajı ve benlik saygısı üzerinde olumsuz etkilere neden oluyor. Çoğu zamanda psikolojik sorunlara sebebiyet veriyor. Bu sebeple kendi bedeninden utanma kavramı, toplumda daha fazla kabul ve anlayışın yaygınlaşması için önem taşıyor. Rehberimizde Body shamingin ne olduğuna ve nasıl önlenmesi gerektiğine değiniyor olacağız!

Body Shaming Nedir? 

Body shaming herhangi bir bireyin fiziksel görünümüne dair olumsuz, eleştirel ya da aşağılayıcı yorumlar yapmak ya da davranışlarda bulunmaya deniyor. Bu tür davranışlar ise bir kişinin vücut şekli, boyu, kilosu, cilt rengi, saç tipi ya da diğer fiziksel özellikleri kapsayabiliyor. Body shaming, maalesef toplumda yaygın bir sorun olarak dikkat çekiyor. Hatta kişinin kendine güvenini, benlik saygısını ve psikolojik sağlığını zamanla çok kötü etkileyebiliyor. Body shaming en çok da sosyal medya da yapılıyor. Bunun dışında medya, reklamlar, arkadaş çevresi, aile üyeleri veya yabancılar gibi farklı kaynaklardan gelerek, kişinin bedenine dair olumsuz algıların yapışmasına yol açıyor. Özellikle toplumun kabul ettiği “ideal” vücut tipine uymayan kadın ve erkekler body shaming’e daha sık maruz kalıyor. Mesela, kilolu bir birey zayıf veya fit bir vücut tipine sahip olması gerektiğine dair toplumsal beklentiler sebebiyle çeşitli eleştirilere maruz kalıyor. Aski şekilde zayıf veya ince bir insan da, “zayıfsın” ya da “çirkinsin” gibi olumsuz yorumlar nedeniyle body shaming’e uğruyor. 

Durmadan yapılan body shaming ise olumsuz etkileri açısından kişide ciddi sonuçlara yol açıyor. Birey bedenine dair sürekli eleştiri, yergi ve aşağılama duygularıyla karşı karşıya kaldığında zamanla özgüvenini yitiriyor. Bunun akabinde de kendine olan güveni azalıyor, depresyon, anksiyete, yeme bozuklukları gibi psikolojik problemler de beraberinde geliyor.  Bununla da kalmıyor, body shaming’e maruz kalan bireylerde düşük benlik saygısı, kendini kabul etme problemleri ve sosyal ilişkilerde zorluklar gibi uzun soluklu sonuçlar gözleniyor. 

Body Shaming’in Vücuda Olan Etkileri 

Body Smamign’e maruz kalan birçok insanda hem fiziksel hem de psikolojik olarak bazı etkiler ortaya çıkıyor. İlgili etkiler zamana yayılarak meydana geldiğinden birey başta anlayamıyor. Body Shaming’e maruz kalındığında görülen etkiler aşağıda yer alıyor: 

Düşük Özsaygı ve Kendine Güven Eksikliği

Hemen hemen her insanın maruz kaldığı Body shaming, kişinin bedenine yönelik sürekli eleştiriler veya aşağılayıcı tutumlar almasın neden oluyor. Bu durum ise düşük özsaygı ve kendine güven eksikliğine yol açıyor. Kişinin kendi bedenini beğenmemesi, kendini değersiz hissetmesi ve sosyal anksiyete gibi çeşitli problemler yaşamasına neden oluyor. Body Shaming’in en büyük etkisi de zaten kendine olan güvenin tamamen yok olması oluyor. 

Beden imajı Bozukluğu

Body shaming, kişinin beden imajını olumsuz yönde etkileyerek beden algısının bozulmasına da neden oluyor. Yani birey kendini sürekli olarak eleştirmeye başlıyor. Daha sonra bedeninde kusurlar arayıyor ve olumsuz bir beden imajı geliştiriyor.  Bu durum, kişinin kendini kabul etmesini ve bedenine saygı duymasını daha da zor kılıyor.

Duygusal Stres ve Depresyon

Bireyin sürekli body shaminge maruz kalması, zamanla duygusal stres seviyesini de etkiliyor. Bununla beraber depresyon gibi duygusal zorluklar kendini göstermeye başlıyor. Eleştirilere, yargılara veya aşağılamalara maruz kalan insanlar,  kendini çok daha üzgün, kaygılı ve umutsuz hissediyor. Zamanla ise depresif semptomlar geliştiriyor. 

Olumsuz İlişkiler ve Sosyal İzolasyon

Body shaming bireyin  ilişkilerini de büyük ölçüde etkiliyor. Akabinde ise sosyal izolasyona yol açıyor. Birey aşağılayıcı veya eleştirel insanlarla ilişkilerde bulunma eğiliminde bulunuyor veya kendini sosyal ortamlardan uzaklaştırıyor. Bu durum ise kişinin sosyal destek sistemini azaltarak ruh sağlığını olumsuz yönde etkiliyor. 

Fiziksel Sağlık Sorunları

Body shaming’in vücuda etkilerinden biri de kişinin fiziksel sağlığı üzerinde oluyor. Stres, anksiyete ve depresyon gibi duygusal zorluklar, bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden oluyor. Bununla beraber bireyin fiziksel sağlık sorunlarına yatkınlığı artıyor. Öte yandan body shaming nedeniyle bazı insanlarda yeme bozuklukları da ortaya çıkabiliyor. 

Body Shaming Nasıl Önlenir?

Body shaming, bedenden utandırma veya bedenle alakalı çeşitli eleştirileri yapma sonucunda ortaya çıkıyor. Toplumda yaygın şekilde görülen bedenden utandırma sorunu insanların hayata küsmesine kadar yol açabiliyor. Bedenlere yönelik yapılan olumsuz yargılar ve eleştiriler, insanların kendilik saygısını, beden imajını ve genel sağlığını büyük oranda etkiliyor. Özellikle sosyal medyada göz önünde olan insanlar bedenden utandırma mobbingine sıklıkla maruz kalıyor. Neyse ki, beden utandırmayı önlemek için bilinçli çabalar ve toplumsal değişimler yapmak mümkün!

Body Shaming’i önlemek için yapılması gerekenler şöyledir: 

Her şeyden önce farkındalığı artırmak gerekiyor. Body shaming’in ne olduğunu ve nasıl zararlı olduğunu anlamak, önlemenin ilk adımı oluşturuyor. Toplumda vücut çeşitliliği hakkında farkındalığı artırmak, insanların farklı beden türlerini, boyutlarını, kilolarını ve şekillerini kabul etmelerine olanak tanıyor. Medyanın ve sosyal medyanın vücut pozitif mesajları desteklemesi ve çeşitlilik göstermesi bu bağlamda son derece etkili oluyor. Vücut hakkında pozitiflik, beden imajı ve beden utandırma konularında hem eğitim hem de bilinçlendirme programları düzenlenmesi gerekiyor. Özelliklerde okullarda, iş yerlerinde ve toplumun diğer alanlarında, beden çeşitliliği, beden imajı ve vücut pozitifliği hakkında çeşitli eğitimlerin verilmesi herkesin farkındalık kazanmasına yardımcı olacak. Bunların dışında duyarlı ve olumlu bir dil kullanmak son önemli oluyor.  Başkalarının bedenleri hakkında olumsuz veya eleştirel yorumlardan kaçınmak gerekiyor. Bu durum da doğrudan  beden utandırmanın yayılmasını engelliyor. Beden pozitifliğine çeşitli vurgular yapılması ve insanların bedenlerini sevmelerine, kabul etmelerine ve saygı göstermelerine teşvik edilmesi de body shamingi engelliyor. Öte yandan kendi beden tutumunuz ve dilinize de dikkat etmeniz büyük önem taşıyor. Kendi bedeninize ve başkalarının bedenlerine saygı göstermeniz, pozitif bir beden görüşü ve beden imajı geliştirmenize olanak tanıyor. 

Kendi bedeninizi eleştirmekten kaçınmalısınız. aynı şekilde başkalarının bedenlerini eleştirmemelisiniz. Sonuçta, bir bireyin hayattaki değeri, bedeniyle ilişkili değil. İnsanların değeri genelde kişiliği, yetenekleri, becerileri, duyguları ve başarıları gibi birçok faktöre dayalı olarak ortaya çıkıyor.  Beden utandırmayı önlemek üzere insanların değerini sadece bedenlerine bağlamamak son derece önemli. Bunun dışında hem saygı duymak hem de empati geliştirmek de Body Shamingi önlemek için iyi bir fikir!