Çağımızın yeni bilinen hastalıklarından olan gluten intoleransı, kişiler tarafından tam olarak bilinmez. Glutene karşı duyarlı olan kişilerin henüz %99’una, daha hastalık konusunda herhangi bir teşhis konulmadığı belirtilmiştir. Buğday, arpa ve çavdar gibi glutenli gıdaların tüketimi sonrasında ortaya çıkan belirli hastalıklar günlük yaşamı olumsuz yönde etkiler. Kişiler, bu rahatsızlığını çok fazla önemsemediği için bu hastalık ile beraber yaşayarak ortaya çıkan sorunlar ile baş etmeye çalışırlar. Gluten hastalığı kolay bir şekilde belirlenir ve uygulanan diyetler sayesinde glutene karşı duyarlı olan kişiler kusursuz bir şekilde hayatına devam eder. Her yaşta görülebilecek olan hastalıkların pekçok yan etkisi bulunur ve bu yan etkiler kişilerin hayatını zorlaştırır. Gluten, bitkilerden alınan iki değişik farklı proteinin su ile bir araya geldiği zaman ortaya çıkardığı maddeyle özetlenir. İki maddenin karışımı ile oluşturulan bir madde olan gluten proteini aklınıza gelen pekçok gıda da bulunur. Yulaf, arpa, buğday ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bu madde, daha bir çok tahtanın içinde de kıvam arttırıcı özelliği sayesinde kullanılır. Paketli gıdalarda, sakızlarda, diş macunlarında, deterjanlarda ve kozmetik ürünlerde gluten bulunur. Gluten aslında birçok insana zararlı değildir, sadece glutene karşı vücudu hassas olan kişiler rahatsızlık duyar. 

Glutene karşı hassasiyeti olan kişiler, glutenli gıdalar yediği zaman çeşitli rahatsızlıklarda beraberinde gelir. Kişilerin öncelikle günlük hayatında bu semptomlarla baş etmesi gerektiğini öğrenmesi önemlidir. İştah kaybı, kusma, mide bulantısı, kilo kaybı, huzursuzluk, mide ve bağırsaklarda sancı ve gaz çıkarma problemleri bu hastalığın belirtileri arasında görülür. Gluten alerjisi olan kişilerde genellikle cildinde kabartılar, kızarıklıklar, isilik benzeri pütürcükler ve cilt kuruluğu görülür. Sedef ve egzama rahatsızlığı olan kişilerde genellikle glutene karşı olan hassasiyeti daha fazla rastlanır. Gluten hassasiyeti olan kişiler kendilerini sürekli halsiz ve yorgun hisseder. Bu hastalık bağırsaklara zarar verdiği için, vitamin ve mineral emilimi gerçekleşmediği için vücutta kan değerlerinde bazı eksiklikler görülür. Vücutta kalsiyum emilimini sorunu olduğu için zamanla diş problemleri ve kemik erimesi gibi problemler de oldukça sık rastlanır. Gluten içeren gıdalar tüketilmediği zaman ağrılar da görülmez. Gluten hassasiyeti olan kişilerin en ciddi problemlerinden biri de laktoz hassasiyetidir. Sütçüye olarak bilinen besinlerin tüketimi vücutta mide ağrısı, şişkinlik ve yanma gibi problemlere sebebiyet verir. 

Kişilerde Glutene Karşı Olan Hassasiyet Nasıl Anlaşılır?

Sindirim problemleri en sık görülen belirtiler arasındadır. İshal, şişkinlik ve kabızlık gibi problemler gluten hassasiyetine işaret olur. Vücudun belirli bölümlerinde oluşan iltihap ve şişlik sorunları genellikle gluten hassasiyeti belirtileri arasındadır. Genel olarak bu problemler en çokta kalça ve parmaklarda görülür. Mide bulantısı problemleri veya karın ağrısı gibi problemler yaşayan kişiler genellikle gluten içeren besinleri yediği zaman bu gibi problemleri çok sık yaşarlar. Belirli bir sebep olmadan baş ağrısı ve migren atakları varsa, bunun sebebi de gluten intoleransı olabilir. Gün içerisinde sürekli olarak kendinizi yorgun hissediyorsanız eğer, bu durum gluten duyarlılığı açısından kaynaklanan bir sorun olabilir. Halsizlik ile beraber yorgunlukta en önemli belirtileri arasındadır. Anksiyete ve depresyon gibi problemlerin sürekli olarak görülmesi gluten belirtileri arasında bulunur. Kişiler gluten diyet uyguladıkları zaman kendilerini daha iyi hissettiklerini söylerler. 

Kadınlarda görülen hormonal düzensizlikler ve adet öncesi sendromlar glutene karşı olan duyarlılıktan da kaynaklanıyor olabilir. Çok sık yaşanan baş dönmesi gibi problemler ve denge hissini kaybetme gibi problemler gluten intoleransı belirtileri arasındadır. Deri üzerinde kaşıntı, kızarıklık ve deri dökülmesi gibi problemler genellikle buğday içeren besinler tüketildiği zaman görülür. Ağızda oluşan ülser ve reflü gibi belirtiler ise hassasiyeti olan kişiler tarafından gözlemlenir. Diğer belirtiler arasında kollarda ve bacaklarda yaşanan uyuşmalardır. Kilo kaybı ve astım gibi problemler ise gluten hassasiyeti belirtileri arasında bulunur. Duygu durum bozuklukları ve dikkat eksiklikleri çok sık görülen belirtiler arasında bulunur. Ağızda oluşan yaralar ve bu yaraların çok fazla tekrar edilmesi durumunda vücut glutene karşı olan duyarlılığı konusunda alarm verir. Tırnakların çabuk kırılması, diş minesi ağrıları, demir ve vitamin eksiklikleri çok sık görülen belirtiler arasında bulunur. 

Gluten İçeren ve Gluten İçermeyen Besinler Nelerdir?

Mutfaklarda birçok besinde gluten vardır. Son zamanlarda moda haline gelen glutensiz yiyecekler, bu konu ile ilgili cezbetse bile özgür gıdaları tüketme alışkanlığı son zamanlarda ülkemizde tam olarak gelişmemiştir. Gluten içermeyen gıdalara gluten free denir. Her gün yediğimiz beyaz ekmek, makarna, kek, hazır çorba, poğaça, pasta, dondurma, salam, sucuk, sosis, bisküviler, ketçap, soya sosu ve şekerlemeler gluten içermektedir. Buğday, arpa, yulaf ve çavdar gibi katkılı ürünler hastalar tarafından tüketilmesi yasak besinler arasındadır. Galeta unu ile pişirilmiş tavuklar, balıklar ve her türlü yemekler bu hastalar için zararlıdır. Alkol mahsulleri glutene hassasiyeti olan kişiler için kesinlikle yasaklı besinler arasındadır. Kaymak, krema, şehriye, içeren çorbalar, çok fazla yağ katılmış yiyecekler, baklava, tulumba, revani, çörek, kurabiye, bulgur ve işlenmiş kahve çeşitleri yüksek miktarda gluten içerir. 

Gluten içeren besinlerin yanında, gluten içermeyen birçok besin bulunur. Gluten alerjisi olan ya da glutene karşı hassasiyeti bulunan kişiler, mutlaka yediklerine dikkat etmelidir. Gluten içermeyen besinler tüketildiği zaman yan etkiler ve kemiklerde ağrı görülmez. Gluten içermeyen besinler arasında beyaz ve kırmızı etler, yumurta, süt, yoğurt, peynir, sebze, meyve, tereyağı, margarin, bitkisel yağlar, kuru baklagiller, pirinç, pirinç unu, mısır unu, mısır nişastası, patates unu, patates nişastası, nohut unu, kestane unu, mercimek unu, karabuğday unu ve darı gibi besinler gluten içermediği için, bu besinlerin glutene karşı hassasiyet duyan kişilere herhangi bir zarar vermez. Gluten hassasiyeti olan kişilerin, hayatını ve pişirdiği yemekleri hastalığına göre ayarlaması gerekir. Sağlıklı bir şekilde hastalık ile baş etmek için mutlaka gluten içermeyen besinler tüketilmelidir.

Gluten Diyeti Nasıl Yapılır?

Gluten diyeti yaparken mutlaka mısır, pirinç ve patates güvenli bir şekilde tüketilir. İçerisinde gluten bulunmayan unlar arasında kestane unu, nohut unu, üzüm çekirdeği unu, Mısır unu, yumurta, reçel, bal, baharatlar, balık, sirke, domates, salça, kuruyemiş, kırmızı et, beyaz et, sebze, meyve, bakliyatlar, katı ve sıvı yağlar gluten diyetinde olması gereken gıdalar arasındadır. Gluten maddesi bulgurun içerisinde bulunduğundan dolayı esmer bulgur olsa bile kesinlikle tüketilmemesi gerekir. Glutensiz olarak tüketilen yiyecekler günlük hayatta tercih edilecek besinler arasındadır. Besinleri alırken mutlaka paketlerin arka kısmını inceleyerek gluten free yada glutensiz yazan besinleri tercih etmeniz gerekir. Üretim yapılan yerlerde gluten analizi yapılarak tüm paketlere glutensiz notu düşürülmesi yasal bir zorunluluktur. 

Mayasız yapılan ekmek, hastalar tarafından güvenli bir şekilde tüketilebilir. Gluten içermeyen tatlılar yaparak tamamen tatlıdan uzak durmanıza gerek yoktur. Gluten hastalarına kurabiyeyi sevdirecek birbirinden güzel glutensiz kurabiye tarifleri bulunur. Gluten hastalarının en büyük sıkıntılarından bir tanesi de misafirliğe gidildiği zaman lezzetli ikramlıklardan yiyememek olur. Gluten içermeyen hamur işleri arasında muzlu kek sizi her zaman memnun edecektir. Kahvaltı sofralarında glutensiz krep yaparak hem sağlıklı hem de hastalığınıza problem yaratmayacak tariflerin tadına bakabilirsiniz.