Eski bayramlar sahip olduğu çeşitli gelenekleri ve kendine has kültürü ile oldukça özlenen günlerden biri olmaktadır. Bayramlar sahip oldukları pek çok örf adet ile birlik ve beraberliğin ne kadar önemli olduğunu öğretir. Aynı zamanda ailelerin birbirleriyle bayramlaşmaları, çocukların bayram harçlığı toplamaları bayramın en güzel yanlarıdır. Pek çok bayram geleneği insanlarda neşe ve sevinç uyandırır. Bu sebeple özlenen bu atmosferin günümüzde hatırlanması bile mutluluk sebebidir.  Bir nebze de olsa yeniden o günleri yaşayabilmek için eski bayram geleneklerini yazımızda  toplamış bulunuyoruz. Gelin o eski bayramların geleneklerini, güzel ve samimi dokusunu birlikte yad edelim. 

Bayram Namazı Kılmak 

Bayram namazı kılmak dini gerekliliğin yanı sıra aynı zamanda önemli bayram ritüellerinden biri. Cemaatle kılınan bayram namazı sonrası evlerde heyecanlı bir bekleyiş kendini gösterir. Bayram sabahlarında, bayram namazını kıldıktan sonra camiden dönen evin erkeklerini karşılanır. Ev halkı ile bayramın coşkusu sabahın ilk anından başlayarak gün boyu sürmeye devam eder.

Bayramlık Kıyafetler Giymek

Bayramlık kıyafet giymek önemli geleneklerden biri olmaktadır. Günümüzde bile hala çocuklar için varlığını sürdürür. Eskiden bayramlarda tüm aile yeni bayramlıklar satın alarak en güzel şekilde bayramı karşılamayı bekliyordu. Özellikle çocuklar heyecanla bayramda giyecekleri kıyafetlere bakar. Bayram gününün gelmesini iple çekerdi. Yaşlar ilerledikçe bayramın bu heyecanı yerini daha bilindik ve tanıdık bir alışkanlığa bıraktı ancak günümüzde hala çocukların gözünde bayram sabahları heyecanlı bir bekleyişi beraberinde getirir. Bayram sabahları onlar için yeni kıyafetlerini giymek için bekledikleri özel günlerden biri olmaya devam eder.

Bayram Ziyaretleri Gerçekleştirmek 

Heyecanla kahvaltı yapıldıktan sonra aile büyüklerini bayramlarda ziyaret etmek oldukça önem verilen geleneklerden biri olarak bilinir. Özellikle yaşlı büyükler, hal hatır edilir. Büyüklerin özel günlerini bu şekilde kutlamak onları oldukça mutlu eden aktivitelerden biri olur. Büyüklerin elleri öpülerek çeşitli ikramların  gerçekleştirilir. Hediyeleşmeler yaşanır. Bayram ziyaretleri, bayramın güzel yanlarından biri olarak hatırlanır.

Dargınların Barışması

Dargınların barışması eski bayramlarda oldukça yaşanan unsurlardan biri olur. Birbiriyle küs olan insanlar bayram gibi özel günlerde gururlarını bir kenara bırakarak birbirlerine adım atar. Bayramlaşma vesilesi ile küslükler giderilir. Çeşitli ziyaretler gerçekleştirilerek birlik ve beraberlik olgusu yeniden inşa edilir.

Bayram Şekeri Toplamak 

Bayram şekeri toplamak mahalledeki küçük çocukların bayramlarda sıklıkla yaptığı geleneklerden biri oluyor. Çocuklara verilen çeşitli şeker ve çikolatalar, çocukları en çok mutlu eden unsurlardan biri olarak bilinir. Günümüzde metropol şehirlerde eski mahalle kültürü kalmayıp insanlar birbirini tanımadığından dolayı bu gelenek pek sürdürülemiyor ancak yinede geçmişin hatıraları yüzlerde tebessüm oluşturmaya devam ediyor. 

Bayram Harçlığı Dağıtmak

Bayram harçlığı dağıtmak büyükten küçüğe pek çok kişinin yaptığı geleneklerden biri olur. Yaşça büyük hürmet gösterilen kişiler kendi bayramlarını kutlayan küçüklerine bayram harçlığı dağıtarak onları sevindirmeye çalışır. Günümüzde bu gelenek, genellikle çocuklar üzerinde devam etmektedir. Küçük çocuklara bayram harçlığı dağıtılarak onların ihtiyaç duydukları veya almak istedikleri oyuncakları alabilme imkanları sağlanır. Özellikle bu gelenek neticesinde küçük çocuklar bayramlarda oldukça heyecanlı ve bayram harçlığı toplamaya hevesli olur. 

Bayramlarda Mendil Dağıtma Geleneği 

Bazı yörelerde bayram harçlığı ile beraber mendil dağıtma geleneği de oldukça popüler geleneklerden biri olarak söylenebilir. Günümüzde hemen hemen bu gelenek unutmaya yüz tutsa da hala varlığını sürdüren yörelerde kendini gösterir. Özellikle beyaz mendilin kolalı önlüklerde sıklıkla gösterilerek bir moda oluşturulduğu dönemde mendil geleneği oldukça rağbet edilen bayram adetlerinden biri olarak bilinir.

Kalabalık Sofralarda Buluşmak

Bayram sabahları veya akşamlarında kalabalık sofralarda buluşma oldukça önemli geleneklerden biri olmaktadır. Günümüzde de hala devam eden bu gelenek, birlik ve beraberliğin önemini bir kez daha kanıtlayan önemli adetlerimizden biri olur. Bütün aile sofra başında bir araya gelerek bayramın gelişini karşılar. Sonrasında hep beraber akrabalar arasındaki yaş skalasına göre ya akraba ziyaretleri gerçekleşir. Yaş olarak büyüklerin bulunduğu bir ev ise gelecek misafirler için çeşitli ikramlıklar hazırlanır. Akrabalarla bayramlaşmak için ziyaretler organize edilir. 

Mezarlık Ziyareti Gerçekleştirmek 

Mezarlık ziyaretleri bayramlarda sıklıkla gerçekleştirilen adetlerden biri olur. Özellikle bayramın birinci ya da ikinci günü gerçekleştirilen bu gelenek ile vefat eden akrabalar, dualar okunarak ziyaretler edilir. Onların da bayramları kutlanarak saygı ve selam ile geçmiş günler üzerinden vefat eden aile büyükleri yad edilir. Bu geleneğin günümüzde de hala devam ettiği açıkça görülür. Bunun sebebi bayramlarda kabristanların sıklıkla ziyaretçilerle dolup taştığı bilinir. 

Fitre ve Zekat Vermek

Bayramlarda fitre ve zekat vermek oldukça önemli unsurlardan sayılır. İhtiyaç sahibi insanlar, bu özel günlerde hatırlanarak çeşitli yardımlarla giydirilir ve yedirilir.  Günümüzde de hala devam etmesi gereken geleneklerden biri olarak söylenebilir. Yapılan bu yardımlar aynı zamanda pek çok açıdan olumlu etkileri de bünyesinde barındırır. Sadaka vermek insanları çeşitli belalardan korunmasını sağlar. Bunun yanı sıra cömertlik güzel bir huy olarak takdir edilir. Bu sebeple bayramlarda yapılan yardımlar önemli bir kültür oluyor. Devam etmesi gereken adetlerimizden biri olduğu için önemle hatırlatılır.

Bayram İçin Yapılan Geleneksel İkramlıklar 

Bayram öncesi pek çok hazırlığın yapıldığı ve günümüzde de bu geleneklerin sürdürüldüğü söylenebilir. Öncelikle evlerde ayrıntılı bir bayram temizliği gerçekleştirilerek bayram alışverişi yapılır. Çeşitli şekerler, kolonyalar, çikolatalar ve hazırlanacak bayram ikramlıkları için gerekli olan malzemeler satın alınır. Sonrasında ise mutfaklarda hummalı bir çalışma gerçekleşerek bayram için özel çeşitli ikramlar hazırlanarak gelen ziyaretçilere ikram edilir.

• Ev Yapımı Baklava

Bayram denildiği zaman ilk akla gelen ikramlardan biri ev yapımı baklava olur. Günümüzde bu baklavalar yerine hazır baklavalara ya da hazır yufkadan yapılan pratik baklavaları bırakır ancak hala el açması yapılan baklavalarda mevcut konumunu korumaya devam etmektedir. Ev yapımı baklavalar lezzetli olmalarının yanı sıra önemli bir bayram ikramı olarak oldukça fazla değer gören unsurlardandır.

• El Açması Börek

Bayramlarda el açması börekler de sofralarda kendini yer edinen ikramlıklardan biri olarak bilinir. Çeşitli içlerle oluşturulan bu börekler ağızlarda mükemmel bir tat bırakır.

• Yaprak Sarması 

Yaprak sarması bayramların olmazsa olmaz ikramlıkların başında gelir. Yaprak sarması özellikle bayram öncesi pek çok kişinin bir araya gelerek büyük tencerelerle sardığı bir yiyecek olur.  Hemen hemen her evde ikramlık olarak sofralarda yer alır.

• Bayram Kavurması 

Özellikle kurban bayramlarında kurban etinden yapılan kavurmalar oldukça önemli ikramlardan biri olarak söylenebilir. Bayram kavurması da olarak geçen bu yiyecek hemen hemen her evde bayramın ilk birkaç günü pişirilebilir. Aynı zamanda kurban bayramlarında daha çok görülen bir kültür de önemle hatırlatılır. Kurban kesen kişiler, maddi gücü kurban kesmeye yetmeyen yakınlarına kurban eti gönderir. Böylece yardımlaşmanın önemi bir kez daha gözler önüne serilir. Günümüzde bu geleneğin kurban bayramlarında hala sürdüğü açıkça görülür.

• Kıvratma Tatlısı 

Kıvratma tatlısı genellikle Samsun başta olmak üzere Karadeniz’de bayramlarda yapılan önemli ikramlıklardan biri olarak bilinir. Şerbetli ya da şerbetsiz versiyonları insanların damak tatlarına göre değişkenlik gösterir.

Hazırlanan ikramlıklar, birbirinden farklı çeşitli yörelere göre değişkenlik gösterir. Bu ikramlıklar, bayramlarda kalabalık sofralarda sevincin, dayanışmanın ve beraberliğin önemli bir eşlikçisi olur. Günümüzde dahi bayram hazırlıkları ve ikramlıkları oluşturmak varlığını sürdürmeye devam edilen geleneklerdendir.