“Okuryazarlık” kelimesi genellikle tek başına okuma ve yazma becerilerini ifade ederken, önüne “dijital” kelimesine geldiğinde, bu terim çok daha fazlasını kapsar. Elbette, okuma ve yazma hala dijital okuryazarlığın merkezinde yer alıyor. Ancak bilgi almak ve iletmek için teknolojiyi kullandığımız yeni ve sürekli değişen yollar göz önüne alındığında, dijital okuryazarlık e-kitap okumaktan bir web sitesinin geçerliliğini ölçmeye veya YouTube videoları oluşturup paylaşmaya kadar geniş bir beceri yelpazesini de kapsıyor.

Bu yazımızda dijital okuryazarlık nedir sorusunu cevaplarken konunun detaylarına da gireceğiz. Hemen başlayalım…

Dijital okuryazarlık

Dijital okuryazarlık, iletişimin ve bilgiye erişimin internet platformları, sosyal medya ve mobil cihazlar gibi dijital teknolojiler aracılığıyla giderek arttığı bir toplumda yaşamak, öğrenmek ve çalışmak için ihtiyaç duyduğunuz becerilere sahip olmak anlamına gelir.

Bir başka değişle dijital okuryazarlık, hem bilişsel hem de teknik beceriler gerektiren bilgiyi bulmak, değerlendirmek, oluşturmak ve iletmek için bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanma yeteneğidir diyebiliriz. Dijital okuryazarlığı 3 boyutta ele alacağız: Dijital içeriği bulma ve tüketme, dijital içerik oluşturma, iletişim kurma veya paylaşma.

Dijital içeriği bulma ve tüketme

Bazı biçimlerde, dijital içeriği “tüketmek”, basılı metni okumakla hemen hemen aynı görünüyor. Basit bir e-kitap okuyucuda bir roman okumak, cihazı nasıl açacağınızı ve sayfaları nasıl çevireceğinizi bilmeyi gerektirir, ancak bunun dışında kitap okumaktan çok da farklı değildir. Bu tür bir okuma için gereken ek becerilerin öğrenilmesi sadece birkaç dakika sürer.

Buna karşılık, “çevrimiçi okuma”, dijital bir metnin internet üzerinden okunması gibi bir durum, bir dizi ek beceri gerektirir. Örneğin, web’de görüntülenen bir gazete makalesi, okuyucuyu sadece yukarıdan aşağı okumak yerine durup karar vermeye zorlayan hiper bağlantılar, videolar, ses klipleri, resimler, etkileşimli grafikler, paylaşım düğmeleri veya bir yorum bölümü içerebilir.

Okuyucu, diğer şeylerin yanı sıra, videolara veya köprülere ne zaman tıklanacağını, ilk metinden ne kadar uzaklaşılacağını ve bilgilerin başkalarına iletilip aktarılmayacağını ve nasıl iletileceğini belirler.

Okunacak dijital içeriği bulma süreci de basılı metinleri bulmaktan farklı beceriler gerektirmektedir. Basılı materyal ararken, dergilere göz atabilir veya kütüphaneye gidebilir ve kitap yığınları arasında arama yapabilirsiniz. Bir kitap içindeki bilgileri bulmak için içindekiler tablosu ve bir dizin kullanmayı öğrenebilirsiniz. Ancak dijital okuryazarlığın bir parçası, çevrimiçi bir alanda içerik aramayı öğrenmektir. Kullanıcının, anahtar kelimeleri kullanmaktan belirli yazarların ve web sitelerinin güvenilirliğini değerlendirmek de dahil olmak üzere çevrimiçi ortamda bilinçli bir şekilde gezinmesi gerekir.

Kobo Libra2 E-Rdr zengin okuma hayatınızın ayrılmaz bir parçası olabilir. Siz de dijital okuryazarlık dünyasına adım atmak istiyorsanız mutlaka incelemenizi tavsiye ediyoruz.

Dijital içerik üretme

Dijital okuryazarlık aynı zamanda içerik oluşturma anlamına da gelir. Buna e-posta, bloglar ve tweet’ler gibi dijital biçimlerde yazmanın yanı sıra videolar ve podcast’ler gibi diğer medya biçimlerinin oluşturulması da dahildir.

Dijital içerik oluşturmak, deneme ve risk almayı içeren yaratıcı ve iş birlikçi bir süreçtir. Basılı içeriklere göre daha fazla risk alınır çünkü dijital içerikler genellikle paylaşılmak içindir ve hızlı bir şekilde yayılabilirler.

Dijital iletişim ve paylaşma

Geleneksel yazma kişisel bir beceri olabilirken, dijital yazma genellikle başkalarıyla iletişim kurmayı amaçlar. Ve dijital yazma araçları bunu kolaylaştıracak şekilde tasarlanmıştır. Dijital araçlar sosyal, katılımcı, iş birlikçidir ve çevrimiçi topluluklar oluşturmayı kolaylaştırır.

Dijital iletişim ve paylaşmanın olumlu yönleri olabileceği gibi olumsuz yönleri de vardır. Bu nedenle, uygun internet davranışını öğrenmek de dijital okuryazarlığın bir parçasıdır.

Dijital okuryazarlığın önemi

Dijital okuryazarlık terimi çok geniş kapsamlı olduğu için kafa karışıklığına neden olabilir. Birisi dijital okuryazarlıktan bahsederken tam olarak ne hakkında konuşuyor? Dijital materyalin tüketimi mi, yaratılması mı yoksa iletişimi mi? Yoksa o kişi belirli bir dijital aracı mı tartışıyor? Bilgisayar kodlaması gibi teknoloji becerileri de dijital okuryazarlık şemsiyesi altına giriyor mu? Bütün bunlara baktığımızda kavramı çoğul olarak düşünebiliriz.

Eleştirel düşünme becerilerinizi geliştirmek farklı formatlarda çok fazla bilgi ile karşı karşıya kaldığınızda oldukça önemlidir. Arama, eleme, değerlendirme, uygulama ve bilgi üretme gibi becerilerin hepsi eleştirel düşünmenizi gerektirir. Dijital okuryazarlık bu kapsamda ön plana çıkmaktadır.

İletişim aynı zamanda dijital okuryazarlığın önemli bir yönüdür. Sanal ortamlarda iletişim kurarken, fikirlerinizi açıkça ifade etme, ilgili sorular sorma, saygıyı sürdürme ve güven oluşturma becerisi, yüz yüze iletişim kurarken olduğu kadar önemlidir.

Ayrıca bilgiye etik ve sürdürülebilir bir şekilde erişmek, yönetmek, işlemek ve oluşturmak için teknolojiyi kullanma konusunda pratik becerilere ihtiyacınız olacak. Bu, yeni uygulamalar ve güncellemeler nedeniyle sürekli bir öğrenme sürecidir ve dijital yaşamınızı düzenli tutarsanız gelecekteki benliğiniz size teşekkür edecektir.

Üniversite öğrencileri için de dijital okuryazarlık artık çok önemli. Gelecekte profesyonel dünyaya girdiğinizde de önemini korumaya devam edecek. İş yerinizde, insanlarla dijital ortamlarda etkileşim kurmanız, bilgileri uygun şekillerde kullanmanız, iş birliği içinde yeni fikirler ve ürünler yaratmanız istenecektir. Her şeyden önce, dijital ortam hızla değişmeye devam ederken dijital kimliğinizi ve sağlığınızı korumanız gerekecek.

Artık hayatımızın her yerinde bize tam performans sağlayacak bilgisayarlara ihtiyaç duyuyoruz. Apple MacBook M1 Pro Çip 16GB 512GB SSD macOS 14″ QHD Taşınabilir Bilgisayar güçlü özellikleri ile ihtiyaçlarınızı karşılayacak.