Otomobiller birçok bileşen ve parçadan oluşuyor ve bu parçalardan kritik bir öneme sahip olanlardan bir tanesi şanzımanlar. Şanzıman kelimesini bir araba sürücü olsanız da olmasınız da mutlaka duymuşsunuzdur.

Sizler için derlediğimiz yazımızda şanzımanların türlerini ve nasıl çalıştığını inceleyeceğiz.

Şanzıman nedir?

Basitçe söylememiz gerekirse şanzıman vites kutusu demektir. Bir şanzıman motorun ürettiği gücü kontrol altına almanızı ve tekerleklere gerekli olan gücün aktarılmasını sağlar.

Gücün motordan tekerleklere aktarılmasının yanı sıra, motorunuzun size verdiği hızı vites sayesinde kontrol etmenizi, geri geri gidebilmenizi ve hıza bağlı olarak yakıt tüketiminin azaltılmasını sağlar. Şanzımansız bir araç çalıştırılması ve durdurulması imkânsız bir araç olurdu.

• Manuel: Manuel şanzımanlarda bir debriyaj pedalı ve sürücünün vitesleri manuel olarak değiştirmek için kullandığı bir vites kolu bulunur. Bu tip şanzımanlar, giriş ve çıkış milleri adı verilen bir çift mil boyunca bir dizi dişliden oluşur. Manuel şanzımanda sürücünün uygun vitesi seçmesi ve debriyajı devreye sokması veya devre dışı bırakması gerekir.
• Otomatik: Otomatik ile manuel arasındaki ana fark, otomatik şanzımanda manuel şanzımana güç sağlayan işlemin şanzımanın kendisinde gerçekleşmesidir. Otomatik şanzımanlar debriyaj kullanmazlar. Bunun yerine vites değiştirmek için genelde bir tork konvertörü kullanılır.

Elf Tranself EP 80W – 3 Litre şanzıman yağı mekanik şanzıman kullanan araçlarınız için tercih edebileceğiniz bir ürün.

CVT

CVT’ler olarak adlandırılan sürekli değişken şanzımanlar, daha küçük motorlu araçlarda kullanılan kasnak tabanlı şanzımanlardır. Genelde Honda, Toyota gibi Japon araç firmalarında gördüğümüz bu şanzıman tipi sonsuz dişli oranına sahiptir ve kesintisiz bir sürüş deneyimi sunar.

En önemli özelliği aracın yakıt tüketimini ideal seviyelere çekmesi ve sonsuz bir dişli oranına sahip olmasıyla birlikte vites geçişlerini belli etmemesi ve hissettirmemesidir. Performans açısından sevilen bu şanzıman bazı kesimlerin geç gaz tepkisi yorumlarına da sahip.

Her ne kadar yolu hissettirmeyen bir araçta olsanız da içeceklerimizi koymak için gerekli ekipman yetersiz kalabiliyor. Pratik Buffer Araç İçi Bardak ve İçecek Tutucu sizi bu sorundan kurtarıyor.

EDC

EDC (Efficient Dual Clutch) verimli çift kavrama ya da çift debriyaj anlamına geliyor. Renault firması tarafından geliştirilen bu şanzıman yarı otomatik olarak çalışıyor.

6 ileri vites bulunan bu sistemde çift kavramanın ilki 1,3 ve 5. vitesleri kontrol ederken ikinci kavrama ise 2,4 ve 6. vitesler için çalışıyor. Tork konventörü bulunmayan bu şanzımanda vites değişimi motordan alınan güç doğrultusunda sağlanıyor.

DSG

Çift kavrama özelliğine sahip DSG (Direct Schalt Getreibe) şanzımanlar ilk olarak Wolkswagen tarafından kullanıldı. Doğrudan vites anlamına gelen bu şanzıman otomatik viteslerdeki vites geçiş hızını diğer dişli şanzımanlardan daha hızlı yapabilmesi geliştirildi.

En büyük avantajının seri vites geçişi sağlamak olduğu söylenebilir. Ancak kuru kavrama sebebiyle yağ kullanmayan bu tür sık dur-kalk durumlarında ısınma problemleri ile karşı karşıya kalıyor.

PDK

PDK (Porsche Doppelkupplung) yani Porsche çift kavrama şanzıman, adından da anlayacağımız gibi Porsche tarafından geliştirildi. 7 ileri vites ile birlikte otomatik ve manuel opsiyonlu bir altyapı sunan bu şanzıman, üstün hızlı ve kesintisiz vites geçişini sağlamak için gereken konfor özelliklerine sahip.

Çift kavramalı şanzımanların popüler çeşitlerinden biri olan PDK ıslak kavrama ile çalışıyor. Performans araçları için sıkça tercih edilen PDK’lar yakıt tasarrufu sağlayacak özellikler de barındırıyor.

EAT6 ve EAT8

6 ve 8 ileri vites seçeneklerine sahip bu tür, EAT6 ve EAT8 olarak adlandırılıyor. EAT (Efficient Automatic Transmission) verimli otomatik şanzıman anlamına geliyor. Peugeot ve Citroën marka araçlarda görebileceğimiz bu şanzıman tork konvertörü kullanıyor. Kavrama kullanmayan bu türler vites değişimini akışkan hidrodinamiği ile sağlıyor. Yakıt tüketimini azaltması ve kullanımı ile ön plana çıkıyor.