Müzik dinlemek birçok kişi için benzersiz bir tutkudur. Günün yorgunluğunu atmak, stresten uzaklaşmak ve kafa karışıklığını dinlendirici bir hâle getirmek için müzik dinlemek oldukça önemlidir. Birçok müzik tutkununun zevkle dinlediği iki tür vardır: Blues ve caz. Birbiriyle benzer özellikler gösteren bu müzik türleri, aslında farklı niteliklerden oluşur. Bu yazımızda blues ve caz müzik arasındaki farklar hakkında araştırmada bulunduk. Yazımızın tamamını okuyarak, detaylı bilgi sahibi olabilirsiniz.

Blues Müzik Nedir?

İlk olarak blues ve caz müzik türlerin tanımlayalım. “Blues müzik nedir?” Blues müzik, Batı Afrika kültüründe kullanılır. Cenaze ve yas törenlerinde “acının ifadesi” yerine geçen mistisizme dayanır. Blues müziğin geçmişi 4 asrı aşkındır. 17. yüzyılda Afrika’dan getirilen kölelerin, tarlada çalışırken söylediği şarkılar sonucu ortaya çıkar. Bu şarkılarda hüzün, özgürlük, derin acı, umut gibi pek çok duygu aktarılır. Blues müzik 1865 yılından itibaren toplumda yayılır. Köleliğin kaldırılması, blues müziğin tüm dünyada yayılmasını sağlar. Zamanla çeşitli blues türleri ortaya çıkar. Delta, Memphis ve Texas Blues bunlar arasında yer alır. 1930’lu yıllarda blues ile caz müzik birbiriyle harmanlanır. Günümüzde yapılan Electric Blues, yüksek enstrüman hakimiyeti gerektirir. Bununla birlikte güçlü ritim kabiliyeti ve armoni bilgisinin de olması oldukça önemlidir. Modern Blues, Afrika kökenleriyle kalmayıp, farklı kültürlerden ve müzik türlerinden de etkilenerek çeşitli kalıntılar barındırır.

Caz Müzik Nedir?

Caz müzik, ilk kez ABD’nin güney eyaletlerinde gelişmeye başlamıştır. Afro- Amerikan müzik türü olan caz,  New Orleans, Louisiana’daki Afrikalı – Amerikalı topluluklarda ortaya çıkmıştır. Caz müziğinde mavi notalar, çoklu ritim, senkop, atışma ve doğaçlama gibi teknikler kullanılır. Amerika – Afrika – Batı müziğindeki teknikler harmanlanarak, güzel bir dinleme ziyafeti oluşur. Caz müziğin dünya ile tanışması 1917 yılına dayanır. İlk olarak Dixieland Jazz Band’in plakları piyasaya sürülür. 1920 – 1930 yılları arasında caz müziğin popülerliği artar. ABD’de başlayan caz müzik, birçok ülkede yayılarak Caz Çağı yaşanmaya başlar. Ancak caz müziğini sadece geçmişte görmek doğru değildir. Caz, günümüzde de oldukça sevilen ve ilgi gören bir müzik türüdür.

Blues ve Caz Müzik Arasındaki Farklar

İki Müzik Türünde Farklı Enstrümanlar Kullanılır

Caz ve blues müziği birbirinden ayırmak için kullanılan enstrümanlara bakmak gerekir. Blues müzik türünde ağırlıklı olarak gitar kullanılır. Notalar, gitar aracılığıyla etkileyici bir sese dönüşür. Ancak caz müzikte bas, piyano ve saksafon öne çıkar. Özellikle saksafon kullanılması, müzik türünün caz olduğunu ortaya koyan önemli ve belirgin detaylar arasında yer alır.

Hissedilen Duygular Değişiktir

Her müzik türü, dinleyicide farklı hisler uyandırır. Kimisi duygusal, kimisi de enerjik hissettirir. Blues ve caz müziğin de hissettirdiği duygular birbirinden farklıdır. Blues müziğin daha melankolik olduğunu söylemek mümkündür. Dinleyici, blues müzik sayesinde duygusal bir yolculuğa çıkar. Hisleriyle baş başa kalarak düşünme fırsatı elde eder. Caz müzik farklı melodi türlerinden oluşur. Caz dinlerken kulağa karışık sesler gelir. Bu durum caz müziği eğlenceli ve hareketli hâle getirir.

Ritimler Farklıdır

Blues ve caz müzik ritimleri değişiklik gösterir. Blues müzikte 4/4’lük ve 6/8’lik ritimler sıkça kullanılır. Caz müzikte ise birçok farklı ritim türü olduğunu belirtebiliriz. Bunlardan bazıları 5/5’lük, 6/8’lik, 7/8’lik, 13/8’liktir.

Farklı Şekiller Ön Plana Çıkar

Blues ve caz müzik seçeneklerinde doğaçlamaya sıkça başvurulur. Ancak caz müzik daha deneysel ve serbest bir müzik türüdür: Blues müzik türü ise caz ile kıyaslandığında daha ritmik ve melodik bir yapıdan oluşur.

Caz, Blues Müzikten Etkilenir

Müzik türlerinin kökeni oldukça önemlidir. Her müzik türü, bir geleneğin ve kökenin ürünüdür. Caz müziğin kökenleri ise blues müziğe dayanır. Eski Afrika’da gerçekleştirilen törenlerde tarihsel gelişim başlar. Aslında bu durum blues müzikte de hâkimdir. Ancak caz müzik, batı dünyasındaki geleneklerden de etkilenir.

Ön Plana Çıkan Ses

Caz ve blues müziği birbirinden ayıran bir diğer fark da ses ya da enstrümanın ön plana çıkmasıdır. Caz müzikte enstrüman ön plandadır. Dinleyici, enstrümanları yoğun olarak hisseder. Ancak blues müzikte vokal çalışması dikkat çeker. Vokalin ön plana çıkması her iki müzik türünü birbirinden ayıran önemli bir farktır.

Blues Cazdan Beslenir

Genel olarak yukarıda anlatılan maddeler iki müzik türünü birbirinden ayırmak için yeterlidir. Fakat birçok kişi, detaylı çalışmalar yaparak karşılaştırma sürecinin daha iyi anlaşılmasını sağlar. Müzisyenler tarafından saptanan önemli bir özellik de blues parçalarının caza dönüştürülebilmesidir. Blues parçalarında ritim sıralaması bulunamaz. Bu sayede kolayca caz hâline döndürmek mümkündür. Ayrıca blues genellikle shuffle ritimleriyle çalınarak, etkileyici sesler çıkarır. Amerikan caz üstatları, caz müziğin belirli bir kalıpta kategorize edilemeyeceğini belirtir. Onlara göre caz, matematiksel hesaplara dayanan bir çalışma değildir. Aksine duygulara ait seslerden oluşur. Bu nedenle özellikle acıyı yoğun bir şekilde hissettirir.

Yazımıza önemli caz ve blues sanatçıları hakkında bilgi vererek son vermek istiyoruz. Caz konusunda ön plana çıkan dünyaca ünlü kişilerden bazıları şunlardır:

•   Louis Armstrong: 4 Ağustos 1901 tarihinde dünyaya gelen Armstrong, trampeti ile ünlüdür. Kendine özgü, kalın bir sesi bulunur. Ses tonu, kendinden sonra gelen sanatçıları da etkiler.
•   Art Blakey: 11 Ekim 1919 doğumlu olan sanatçı davul konusunda oldukça önemlidir. Kendine özgü bir davul çalma stili olması dikkat çeker.
•   Duke Ellington: Amerikalı caz bestecisi, piyanist ve caz orkestrası şefi 1899 yılında dünyaya geldi. 50 yılı aşkın süreyle caz orkestrasını yöneten sanatçı, tarzını Amerikan Müzik olarak nitelendirir.
•   Dizzy Gillespie: Caz trompetçisi, vokalisti ve bestecisi Dizzy, 21 Ekim 1917 yılında doğmuştur. Sanatçı, modern cazın gelişmesine büyük katkılarda bulunur. 
•   Ella Jane Fitzgerald: Yirminci yüzyılın önemli caz sanatçılarından biridir. Doğaçlamalarda üç oktav aralığını aşan bir sesi vardır. Bu durum sanatçının dünya çapında bilinir olmasını sağlar. 1996 yılında hayata gözlerini yuman sanatçının oldukça kusursuz yorumları bulunur. 

Blues müzikte ön plana çıkan dünyaca ünlü isimler şunlardır:

•   B.B. King: 1987 yılında dünyaya gelen sanatçı, blues gitaristi ve bestecisidir. Lakabı “king” olarak bilinir.
•   Robert Johnson: Blues bestecisi ve  gitaristi olarak bilinir. Kendine özgü stiliyle birçok sanatçıyı etkilemiş, kendinden sonra gelenlere yol göstermiştir.
•   Stevie Ray Vaughan: Müzisyen, vokalist, şarkı yazarı ve prodüktör olmasıyla tanınır. 1980’li yıllarda ün kazanarak, önemli blues isimlerinden biri hâline gelir. Hayatını bir helikopter kazası sonucu kaybeder. Bu kazada kendisiyle birlikte 5 yolcu daha ölmüştür.
•   Eric Patrick Clapton: 30 Mart 1945 doğumlu olan sanatçı, İngiliz Blues gitaristi, şarkıcısı ve bestecisi olarak bilinir. Çeşitli gruplarda çalan Eric Patrick, 6 dalda Grammy Ödülü alarak, başarısını ortaya koyar.
•   Bonnie Lynn Raitt: 8 Kasım 1949 yılında ABD’de dünyaya gelen sanatçı, başta Grammy Yılın Albümü Ödülü olmak üzere pek çok ödül kazanmıştır. Müzik dünyasına pek çok eser kazandırmayı başaran sanatçı, şarkıcı ve gitarist olarak da bilinir.