Bitkisel beslenme, son günlerde giderek çok fazla duyulan terimler arasındadır. Bitkisel beslenme kavramının sanıldığı üzere yeni olmadığını belirtmek gerekir. Genel olarak bitkisel beslenme doğası gereği vejetaryendir. Bitkisel bir şekilde diyet yapmak bir etiketten ziyade beslenme yaklaşımını ifade eder ve meyve, sebze, baklagil ve tahıl ürünlerinin bulunduğu gıdaların ön plana çıkartan bir beslenme şeklidir. Bitkisel besinlerin faydaları oldukça fazladır, aynı zamanda bitkisel gıdalar düşük kolesterol ve yüksek oranda lif içerir. Bitkisel besinlerin faydalarının çok fazla olduğu herkes tarafından bilinir. Besin değeri yüksek olan bitkisel gıdalar, kalori miktarına kıyasla yüksek oranda besin maddesi içerir. Baklagiller, meyve, tam tahıllar ve sebzeler yüksek oranda vitamin ve mineral kaynağıdır. Bitkisel besinler genel olarak önemli miktarda lif içermekle kalmaz, aynı zamanda tokluk hissi yaratırken sindirim sisteminin doğru bir şekilde çalışmasına destek sağlar. 

Bu besinlerin değeri yüksek olduğu için beslenme programlarında yeteri kadar yer verilmesi, sağlık açısından önemli bir yere sahiptir. Protein, karbonhidrat ve yağ vücudun önemli üç ana besinidir. Vücudun işlevlerini yerine getirebilmesi için protein, karbonhidrat ve yağ oranının yeteri kadar alınması gerekir. Bu besinlerden ziyade aynı zamanda vitamin ve mineraller gibi besinleri de ihmal etmemek gerekir. Vücut sağlığı için faydalı olan bitkisel gıdalar önemli bir yere sahiptir. Bitkisel besinlerin yanında aynı zamanda hayvansal gıdalar çoğunlukla sadece protein, karbonhidrat ve yağ içermez. Tam tahılların içerdiği kalorilerin asıl kaynağı karbonhidrattır. Tam tahıllar, protein ve az miktarda yağ içerir. Kuruyemişler protein kaynağı değil, yüksek miktarda yağ içerir. Fasulye, nohut ve mercimek gibi önemli bitkisel gıdalar tam tahıl grubu arasında bulunur. Tahıllar genel olarak protein ve karbonhidrat içerir. 

Bitkisel Beslenme Nedir?

Bitkisel beslenme et, süt ürünleri ve yumurta gibi hayvansal gıdaları ortadan kaldırırken meyve, sebze, tahıl, baklagil kuruyemiş ve tohum gibi bitkisel gıdalara odaklanan bir beslenme yöntemidir. Bu gibi beslenme şekli, az oranda hayvansal ürün içerir. Pişmemiş bitkilerin antioksidan değeri, pişmiş olan bitkisel gıdalara göre her zaman daha yüksektir. Isı işleminden geçen besinlerin içerisinde bulunan antioksidan maddeler, ısı işlemi gördükten sonra özelliklerini kaybeder. Böylece doğru bir şekilde temizlendiği sürece pişmeyen sebzeleri pişirmeden tüketmeyi veya doğru şekillerde pişirmeyi tercih etmek her zaman antioksidandan faydalanabilmek için oldukça önemlidir. Farklı antioksidan bileşenlerini vücuda almak için kullanılan bitkisel gıdaları mümkün oldukça çeşitlendirmek gerekir. Böylelikle vücutta arıtılması gereken karaciğer, kan damarları ve bütün organlara zarar veren toksinleri daha az oranda vücuda almış oluruz. Vücudun arınma sistemini bitkisel gıdalarda gizli olan bileşenler ile desteklenmiş oluruz. Vücutta farklı işlevleri olan vitamin ve mineraller ısı işlemi gördüğü zaman hasar görmüş olacaktır. Örnek vermek gerekirse bir ıspanağın içerdiği, sinir sisteminde rol alan folik asit pişirildiği zaman büyük oranda işlevsiz bir hale gelmiş olur.

Sebze, sağlıklı yağ ve baharatlardan oluşan çorba, taze salata, atıştırmalıklar ve diyet yemekleri tercih ederek daha iyi beslenmek ve daha doğru bir şekilde diyet uygulamak için kolay ve lezzetli bir yol sunar. Son zamanlarda oldukça popüler bir hale gelen beslenme şekillerinden bir tanesi de bitkisel beslenmedir. Çok sık veganlıkla karıştırılan bu beslenme tarzının vegan beslenme şekli ile ayrılan bazı hususları vardır. Bitkisel yolla beslenmeyi tercih eden kişiler genel olarak hayvansal gıdalardan uzak durmaya çalışır. Günümüzde hala bilimsel araştırmalara konu olan bitkisel beslenme, tüm yönleriyle uzmanlar tarafından araştırılır. Son zamanlarda popülerliği artan bitkisel beslenme, ilk olarak 1980 yılında Amerika’da doğmuştur. Düşük yağ oranı ve yüksek life sahip olan sebzelerin, belirli bir oranda tüketiminden oluşmaya bitki bazlı beslenme şekli denir. Toplum arasında bir beslenme türü haline gelen ve genellikle vegan beslenme türü ile karıştırılan bitkisel beslenme yöntemi, sağlık açısından hayvansal ürünlerden kaçırılıyor olmasıdır. Bitkisel beslenen kişiler genel olarak bitkilerden elde edilen besinleri tüketmek ister ve et, süt, yumurta, tereyağı gibi besinlerden uzak durur. Bitkisel beslenen kişiler sadece meyve ve sebze değil aynı zamanda ceviz, fındık, fıstık, badem, susam ve kuruyemiş gibi gıdaları tüketir.

Bitkisel Beslenmenin Sağlığa Olan Faydaları Nelerdir?

Bitkisel beslenme, genel olarak kişinin kendini daha sağlıklı hissetmesi için vücuda oldukça faydalıdır. Vitamin ve mineraller açısından yüksek oranda zengin bir beslenme şekli kalp hastalığı, hipertansiyon ve şeker hastalığı gibi kronik hastalık riskini yüksek oranda azaltır. Bitkisel beslenme genellikle kilo verme açısından iyi bir seçimdir. Bitkisel açıdan gıdalar, hayvansal gıdalara göre daha düşük kalorili ve lif bakımından oldukça zengin besinleri sahiptir. Bitkisel gıdalar her zaman daha doyurucudur. Aşırı gıda tüketimini azaltmaya destek olur ve kilo kaybını destekler. Bitkisel gıdalar tüketmek, iyi bir bağırsak sağlığı açısından oldukça faydalıdır. Bağışıklık fonksiyonların iyileştirir ve her yaşa uygun olan hastalıklara sebep olan bağışıklık sisteminin reaksiyonlarına azaltır. 

Sebze, meyve, baklagil ve tahıllar bol lifli gıdalar arasındadır. Bu gıdalar yeteri miktarda tüketildiği zaman kabızlık, sindirim sistemi, yüksek kolesterol, şeker ve diyabet gibi rahatsızlıkları ortadan kaldırmaya yardımcı olur. Bol life sahip olan bitkisel gıdalar tüketmek, aşırı yemek yeme isteğini ortadan kaldırır. Damarları plaklardan uzak tutar ve sindirim sisteminde oluşabilecek sağlıklı olan bakterilerin gelişimine destek olur. Life sahip olan bitkisel gıdaları tüketmek her zaman sindirim sistemini hızlandırır. Bitkisel beslenme açısından en sağlıklı bitkiler arasında avokado, keten, chia tohumu, orman meyveleri, elma, enginar, erik, kuru üzüm, lahana ve tahıllar bulunur. Araştırmalar doğrultusunda düzenli bir şekilde bitkisel beslenen kişiler, daha maliyetsiz ve hastalık konusunda düşük riskli olduklarını gösterir. 

Bitkisel beslenen kişilerin obezite riski azalır, vücut kitle endeksi düşer ve kalp gibi problemler ortadan kaldırılır. Dünya açısından en sağlıklı ve en yaygın olarak tüketilen gıdalar arasında taze bitkiler, baharatlar, ananas, mango, kuruyemiş, tropikal meyveler ve sebzeler bulunur. Bitkisel beslenme yalnızca sağlığınız açısından değil, aynı zamanda dünya açısından da önemli bir yere sahiptir. Besin zincirinin en alt kısmında bulunan gıdalar tüketmek, üretim açısından küresel olarak gıda yetersizliğini ortadan kaldırır. Araştırmalar doğrultusunda bitki bazlı beslenme obezite oranlarını en az seviyeye indirir. 

Bitkisel Beslenme Kırmızı Et ve Süt Ürünlerinin Yerini Tutar Mı?

Yapılan araştırmalar doğrultusunda genellikle kırmızı et tüketimi, kardiyovasküler hastalıklara yakalanma riskini %60 oranında artırılacağını doğrulamıştır. Kuruyemiş ve çekirdek karışımı olan gıdaları tüketen kişilerin kardiyovasküler gibi hastalıklara yakalanma riskinin azaltıldığı doğrulanmıştır. Hayvansal gıdalar amino asit çeşitliliği açısından zengin ve dengeli besin kaynaklarıdır. Bitkisel proteinler lizin, amino asit, triptofan ve izolösin açısından yoksun gıdalardır. İnsan sağlığı için tüketilmesi gereken proteinlerin yüksek miktarda zengin olması gerekir. Bitkisel gıdaların içinde soya proteini bulunur. 

Hayvansal gıdalar da ise bol miktarda D vitamini, B12 vitamini, demir ve çinko bulunur. Hayvansal protein içeren gıdaların hepsinin sağlıklı olduğu anlamına gelmez. Örnek vermek gerekirse salam, sosis ve sucuk gibi işlenmiş olan gıdalar kalp ve damar tıkanıklığı gibi rahatsızlıklara yakalanma riskini her zaman daha fazla artırır. Hayvansal gıdalar, protein ve amino asit açısından bitkisel proteinlere göre daha zengin ve besleyici gıdalardır.